Ένα τέτοιο Πάσχα θα περιγράψουμε με βιωματικό τρόπο, σε κάποιο χωριό μπορεί και στο δικό σας
Σ’ αυτή την τόσο ιδιαίτερη γιορτή κάθε τόπος βάζει τη δική του σφραγίδα, την ενσωματώνει και την «ντύνει» με τις δικές του παραδόσεις
Το Πάσχα αυτή η μεγάλη γιορτή της χριστιανοσύνης εμπεριέχει πολλούς συμβολισμούς που ποτέ δεν χάνουν την επικαιρότητα και τη σημασία τους. Είναι η νίκη της ζωής στον θάνατο, μια εσωτερική διαδρομή που περνάει μέσα από την πίστη. Είναι η αγάπη που φτάνει στα όρια της θυσίας, είναι ο Γολγοθάς του ανθρώπου σε κάθε εποχή, είναι η καρτερία και η πίστη ότι μετά το Πάθος έρχεται η Ανάσταση. Δεν έχει τα χαρακτηριστικά της γιορτής, αλλά της χαρμολύπης γιατί όλη η Μ. Εβδομάδα είναι πένθιμη και μόνο το χαρμόσυνο νέο της Ανάστασης του Κυρίου πυροδοτεί το γιορτινό στοιχείο. Η Μεγάλη Εβδομάδα είναι από τις πλέον παραστασιακές στιγμές της ορθοδοξίας, η πιο τελετουργική ίσως, ώστε με αυτόν τον τρόπο να κορυφώνεται η επιθυμητή βίωση των γεγονότων.
Σ’ αυτή την τόσο ιδιαίτερη γιορτή κάθε τόπος βάζει τη δική του σφραγίδα, την ενσωματώνει και την «ντύνει» με τις δικές του παραδόσεις, γιορτή με τόσο σοφό και απλό τρόπο που δεν χάνεται η ουσία αλλά διατηρείται αυτούσια εμπλουτισμένη με το συναίσθημα. Συναισθήματα που εναλλάσσονται, φόβος, θλίψη, προδοσία, θρήνος, ολοφυρμός, πένθος και μετά χαρά και ζωή! Όλες οι εκφάνσεις της ζωής και η αέναη πάλη της με τον θάνατο!
Εικόνες, θύμησες και μυρωδιές από το Πάσχα των παιδικών μας χρόνων
Σ’ αυτό το πλαίσιο το πιο ωραίο Πάσχα είναι το Πάσχα των παιδικών μας χρόνων. Πρόσωπα αγαπημένα και τόποι και γεύσεις και μυρουδιές, όταν όλα ήταν τόσο αγνά γιατί τα βλέπαμε με τα παιδικά μας μάτια και τώρα με την απόσταση του χρόνου τα ωραιοποιούμε ακόμη περισσότερο καθώς μπαίνουν τα …φίλτρα του που απαλύνουν και θαμπώνουν ευεργετικά τις σκληρές γραμμές της πραγματικότητας.
Ένα τέτοιο Πάσχα θα περιγράψουμε με βιωματικό τρόπο, σε κάποιο χωριό. Μπορεί στο δικό μας αλλά και στο δικό σας! Ένα Πάσχα δικό μας αλλά και δικό σας, το Πάσχα των παιδικών μας χρόνων!
Πάσχα στο χωριό – Πάσχα των παιδικών μας χρόνων
Νωπές οι θύμισες από τη μοσκοβολιά της πασχαλιάς και του φρέσκου ασβέστη. Κάτασπρες οι αυλές, τα πλακόστρωτα και η εκκλησιά. Το απομεσήμερο χτυπούσε η καμπάνα προσκαλώντας τους πιστούς στην εκκλησιά. Όλη την Μεγάλη Εβδομάδα και μέχρι την Μ. Παρασκευή οι πετρόκτιστοι κυκλικοί φούρνοι στις αυλές είχαν την τιμητική τους. Πολύβουο μελίσσι οι νοικοκυρές που ανά γειτονιές φούρνιζαν και ξεφούρνιζαν τα τσουρέκια. Τα ζύμωναν σε σκάφες πολλές γειτόνισσες μαζί! Διάχυτη η μυρουδιά του τσουρεκιού παντού όμως κανείς δεν δοκίμαζε γιατί όλοι νήστευαν…
Με το κόκκινο αυγό…σταύρωνε το μέτωπο και τα μάγουλα των παιδιών…
Μ. Πέμπτη βάφονταν τ’ αυγά από νωρίς το πρωί. Η νοικοκυρά έπαιρνε ένα κόκκινο αβγό και μ’ αυτό σταύρωνε το μέτωπο και τα μάγουλα των παιδιών…Για καλή υγεία! Έβαζε ένα αβγό στο εικονοστάσι και μετά κρεμούσε στην αυλή το κόκκινο πανί που βάφτηκε από τη βαφή των αυγών και συμβόλιζε το αίμα του Χριστού.
Η τσουρέκα της νονάς…
Το απόγευμα μικρά παιδιά έτρεχαν στις γειτονιές και έφερναν σε κάθε σπίτι τη λαμπάδα της νονάς: Ένα λευκό κερί για τ’ αγόρια, μια λουλουδιασμένη λαμπάδα με κόκκινες και ροζ κορδέλες για τα κορίτσια. Μαζί ένα καλαθάκι με κόκκινα αυγά και που και που κανένα δωράκι για τα δεξίμια! Οι νοικοκυρές έβαζαν στο καλάθι με την «τσουρέκα της νονάς» και κόκκινα αυγά.
Επιτάφιος με πασχαλιές…
Το βράδυ ο στολισμός του Eπιτάφιου. Μικρά κορίτσια από νωρίς έτρεχαν στις γειτονιές και μάζευαν λουλούδια. Λουδούδια ταπεινά από τους κήπους και μοσκοβολητά. Πασχαλιές , σιμποχιές , κρινάκια, ζουμπουλάκια και τριαντάφυλλα του Χριστού… Οι νοικοκυρές τα πρόσφεραν απλόχερα για το Χριστό. Όλο το βράδυ τα κορίτσια στόλιζαν και ξενυχτούσαν τον Επιτάφιο. Ξενυχτούσαν το Χριστό και έψαλλαν τα εγκώμια. «Ζωή εν Τάφω», «Άξιον εστί», «Αι γενεαί πάσαι». Γοερός ο θρήνος της Παναγιάς: «Ω γλυκύ μου έαρ»…που έψαλλαν βουρκωμένες οι γυναίκες…
Ημέρα των νεκρών
Τη Μ. Παρασκευή ο πένθιμος ήχος της καμπάνας διαπερνούσε τις ψυχές. Ημέρα του μεγάλου Πένθους , ημέρα των ψυχών. Ήταν η μέρα που ξαναζωντάνευε το Νεκροταφείο και γινόταν ένας τόπος συνάντησης ζωντανών. Ήταν η μέρα που η εκκλησία ήταν ανοιχτή όλη μέρα και όλοι περνούσαν απ’ εκεί να προσκυνήσουν τον Επιτάφιο που δέσποζε ολάνθιστος στην μέση της εκκλησιάς. Μικροί και μεγάλοι μετά το προσκύνημα περνούσαν τρεις φορές σταυρωτά από κάτω…για καλή υγεία!
Το βράδυ η περιφορά του Επιταφίου σ’ όλο το χωριό. Μπροστά ο επιτάφιος πλάι ο παπάς και πίσω όλο το χωριό με αναμμένα κεριά. Μια απόκοσμη πένθιμη πομπή που διάβαινε τα στενά δρομάκια…Η μυρωδιά απ’ το θυμίαμα έσμιγε με το αγιόκλημα, την πασχαλιά και τον φρέσκο ασβέστη …
Μοσκοβολούσε ο τόπος δυόσμο…
Το Μεγάλο Σάββατο από το πρωί οι νοικοκυρές ετοίμαζαν την μαγειρίτσα για το πασχαλινό τραπέζι που θα στρώνονταν μετά το «Χριστός Ανέστη». Μοσκοβολούσε ο τόπος δυόσμο…και μάλαθρο (μάραθο). Τα παιδιά έτρεχαν στις γειτονιές και τα κορίτσια ετοίμαζαν τα λαμπριάτικα που θα φορούσαν το βράδυ όταν μαζί με την οικογένειά τους κρατώντας τη λαμπάδα της νονάς θα πήγαιναν στην εκκλησιά. Εικόνες, θύμησες μυρωδιές από Πάσχα! Πάσχα αλλοτινό, στο χωριό… Πάσχα των παιδικών μας χρόνων!
Μαριάννα Ξανθοπούλου
