Με ΠΝΠ από τις 13/8/2021 ενοποιούνται οι Δασικές υπηρεσίες και υπάγονται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος
Σχέδιο «αναζοωγόνησης» μετά τον μαρασμό, την υποστελέχωση και την υποχρηματοδότηση των δασικών υπηρεσιών επί δύο δεκαετίες
Την αναζωογόνηση των Δασικών υπηρεσιών φέρνουν οι …στάχτες των τελευταίων πυρκαγιών καθώς αναδείχθηκαν στην πιο εμφατική τους μορφή οι παρενέργειες που προκαλεί η υποστελέχωση, η ελλιπέστατη χρηματοδότηση για δασικές εργασίες και δασοπροστασία και τελικά η απαξίωση των Δασαρχείων και των Δασικών Διευθύνσεων. Με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου της 13/8/2021 και ενώ μαίνονταν οι πυρκαγιές, μεταφέρονται όλες οι υπηρεσίες που ήταν διασπασμένες μεταξύ Αποκεντρωμένων Διοικήσεων του Υπουργείου Εσωτερικών (Δασαρχεία),και υπουργείου Περιβάλλοντος (Διευθύνσεις Δασών), στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, ενοποιούνται και καθετοποιούνται, καταρτίζονται νέα οργανογράμματα ενώ υπάρχει δέσμευση της κυβέρνησης για άμεση στελέχωση και εξασφάλιση πιστώσεων.
Μέσα σ΄ ένα περιβάλλον όπου το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής κυριαρχεί και παγιώνεται καθίσταται πλέον επιτακτική ανάγκη η αναδιαμόρφωση όλων των εμπλεκόμενων υπηρεσιών που έχουν αυτό το αντικείμενο ώστε να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της κλιματικής κρίσης, στην προστασία των δασικών οικοσυστημάτων και στη βιοποικιλότητά τους και μέσα από κατάλληλο σχεδιασμό έργων δασοπροστασίας να «θωρακίσουν» στο μέτρο του εφικτού τα δάση από πυρκαγιές.
Σχέδιο «αναζωογόνησης» των δασικών υπηρεσιών
Στις «πληγές» των δασικών υπηρεσιών: Υποστελέχωση υποχρηματοδότηση, εκτός φυσικά ότι επί χρόνια τώρα είναι …σκορποχώρι σε δύο υπουργεία με ότι συνεπάγεται αυτό σε θέματα γραφειοκρατίας, περιγράφει στο «Ε» ο Διευθυντής της Διεύθυνσης Δασών της Π.Ε. Ξάνθης κ. Παναγιώτης Μουχταρίδης, επισημαίνοντας παράλληλα ότι οι νέες ρυθμίσεις ήταν επιβεβλημένες και προς την σωστή κατεύθυνση προκειμένου να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα του έργου των δασικών υπηρεσιών: «Είχαμε διάσπαση υπηρεσιών, με τα Δασαρχεία να υπάγονται στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις και στο υπουργείο Εσωτερικών και τις Διευθύνσεις στο Υπουργείο Περιβάλλοντος. Υπάρχει ελλιπής χρηματοδότηση και πολύ μεγάλες καθυστερήσεις στην καταβολή των πιστώσεων. Οι δασικές υπηρεσίες της χώρας μας είναι οι μοναδικές που δεν έχουν καθορισμένες πιστώσεις ώστε να σχεδιάσουν τον προγραμματισμό τους στις αρχές του έτους. Οι πιστώσεις έρχονται τον Ιούνιο για να γίνουν εργασίες μέχρι τον Σεπτέμβριο. Στο μεταξύ υπάρχει μεγάλη υποστελέχωση καθώς έχουν να γίνουν προσλήψεις μόνιμου προσωπικού από το 2004. Ούτε εποχικοί προσλαμβάνονται και μόνο με το πρόγραμμα κοινωφελούς εργασίας έγιναν κάποιες προσλήψεις παροδικά. Το προσωπικό συνταξιοδοτείται και δεν ανανεώνεται. Αυτό σε συνδυασμό με την αλλαγή του νόμου 4412/2018 για τις δημόσιες συμβάσεις και την απαγόρευση των απευθείας αναθέσεων για τις δασικές εργασίες δημιουργήθηκαν μεγάλα προβλήματα στην λειτουργία αλλά και το έργο των δασικών υπηρεσιών ».
Αναφορικά με τις επερχόμενες αλλαγές ο κ. Μουχταρίδης σημειώνει: «Είναι στην σωστή κατεύθυνση. Η υπαγωγή των Διευθύνσεων Δασών και των Δασαρχείων στο υπουργείο Περιβάλλοντος δίνει την ευκαιρία για καλύτερη αντιμετώπιση των προβλημάτων. Θα έχουμε έναν ενιαίο φορέα με καθορισμένες πιστώσεις ώστε να κάνουμε τον προγραμματισμό μας. Τώρα είμαστε σε μεταβατικό στάδιο και εν αναμονή των υπουργικών αποφάσεων για το νέο οργανόγραμμα».
Ιστορική αναδρομή. Από τα δασονομεία του Όθωνα στις μέρες μας
Τους δύο αιώνες ζωής πλησιάζουν οι δασικές υπηρεσίες στη χώρα μας. Η πρώτη δασική υπηρεσία ιδρύθηκε το 1836 με διάταγμα «περί διοργανισμού των Δασονομείων» και οι διευθυντικές θέσεις καλύφθηκαν αποκλειστικά από Βαυαρούς. Την ίδια περίοδο θεσπίστηκαν τα πρώτα «δασοδιοικητικά» μέτρα που αφορούσαν στην απαγόρευση της ρητίνευσης των εθνικών δασών και στη ρύθμιση της βοσκής εντός των δασών, ενώ έγινε μια προσπάθεια απογραφής της δημόσιας δασικής ιδιοκτησίας (που βέβαια δεν ολοκληρώθηκε ποτέ).
Το 1893 δημιουργείται για πρώτη φορά κεντρική υπηρεσία (Τμήμα Δασών) στο υπουργείο Οικονομικών και προβλέπεται δημιουργία ειδικού Δασικού Σώματος, με 20 δασάρχες και 350 δασοφύλακες. Ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι προβλέφθηκε η χρήση αξιωματικών της Χωροφυλακής ως δασαρχών, όπου δεν υπήρχαν δασολόγοι. Το 1917 η αρμοδιότητα των δασών μεταφέρθηκε στο νεοϊδρυθέν υπουργείο Γεωργίας, όπου παρέμεινε για 93 χρόνια (έως το 2010). Ουσιαστικής οργάνωσης έτυχαν οι δασικές υπηρεσίες με τον ν. 3077/1924, τον πρώτο «Δασικό Κώδικα». Σύμφωνα με αυτόν τον νόμο, η χώρα διαιρέθηκε σε 14 Περιφερειακές Δασικές Επιθεωρήσεις που απαρτίζονταν από 55 Δασαρχεία και 65 Δασονομεία.
Το 1961 με το Β.Δ. 4/1961 ορίζεται ένα νέο οργανωτικό σχήμα των δασικών υπηρεσιών, σύμφωνα με το οποίο η Γενική Διεύθυνση Δασών απαρτίζεται από 5 Διευθύνσεις, την υπηρεσία Γενικής Επιθεώρησης Δασών και την υπηρεσία Δασικής Εκπαίδευσης και Εφαρμογών, ενώ οι περιφερειακές δασικές υπηρεσίες έχουν 16 Επιθεωρήσεις Δασών, 9 Επιθεωρήσεις Δασοτεχνικών Έργων, 77 Δασαρχεία και 40 Δασονομεία.
Το 1970 επιχειρείται νέα αναδιοργάνωση των περιφερειακών υπηρεσιών του υπουργείου Γεωργίας με τη Λ7/4.11.1970 απόφαση, σύμφωνα με την οποία δημιουργούνται επτά Επιθεωρήσεις Δασών ως υπηρεσίες διανομαρχιακού επιπέδου, υπαγόμενες στους περιφερειακούς διοικητές που έφεραν τον τίτλο υφυπουργού, 23 Διευθύνσεις Δασών νομαρχιακού επιπέδου μετά Δασαρχείων, 7 Διευθύνσεις Δασών χωρίς Δασαρχεία, 22 «Νομοδασαρχεία», 54 Δασαρχεία και 238 Δασονομεία υπαγόμενα στις νομαρχιακές δασικές υπηρεσίες. Για λίγα χρόνια, οι δασικές υπηρεσίες συνυπάρχουν στις νομαρχιακές υπηρεσίες του υπουργείου Γεωργίας με τις υπηρεσίες γεωργίας και κτηνιατρικής. Το 1977 ιδρύονται για πρώτη φορά Διευθύνσεις Αναδασώσεων στους Νομούς Αττικής και Θεσσαλονίκης. Το 1981 και το 1991 οι υπηρεσίες αναδιαρθρώθηκαν και πάλι, ενώ το 1991 η αρμοδιότητα των δασών αναβαθμίστηκε πολιτικά με την ίδρυση Γενικής Γραμματείας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος.
Ακολούθησε η αποκέντρωση. Το 1997 οι δασικές υπηρεσίες μεταφέρθηκαν στις περιφέρειες και το 2010 στις αποκεντρωμένες διοικήσεις, ενώ η αρμοδιότητα των δασών μεταφέρθηκε το 2010 από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης στο υπουργείο Περιβάλλοντος. Τέλος, στις 13 Αυγούστου 2021 (Α 143) οι δασικές υπηρεσίες των αποκεντρωμένων διοικήσεων μεταφέρθηκαν στο υπουργείο Περιβάλλοντος, ως περιφερειακές υπηρεσίες του.
(• Τα στοιχεία προέρχονται από έρευνα του προέδρου της Πανελλήνιας Ένωσης Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΕΔΔΥ) Νικήτα Φραγκισκάκη και δημοσιεύτηκαν στην «Καθημερινή»).
Μαριάννα Ξανθοπούλου
