Σε περίπου 380.000 υπολογίζονται τα «ορφανά» ακινήτων, με το 80% να ανήκουν στο Δημόσιο ή στον ευρύτερο δημόσιο τομέα
Με τροπολογία που κατέθεσε το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης στο σχέδιο νόμου για τον εκσυγχρονισμό του Ελληνικού Κτηματολογίου προβλέπει επαναφορά στους ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού της κυριότητας των κοινοχρήστων και κοινωφελών ακινήτων τα οποία περιήλθαν στο Ελληνικό Δημόσιο, διότι παρήλθε το καθορισμένο χρονικό όριο (και οι πολυετείς παρατάσεις που δόθηκαν) για την οριστικοποίηση των πρώτων εγγραφών του Κτηματολογίου. Με άλλα λόγια, δίνεται μια ευκαιρία σε Δήμους και Περιφέρειες που αδιαφόρησαν – σε πολλές περιπτώσεις και για περισσότερες από δύο δεκαετίες – να «διορθώσουν» την εκάστοτε εγγραφή της ακίνητης περιουσίας τους, ή ακόμα και να τη δηλώσουν, εάν το είχαν αμελήσει.
Με την προωθούμενη ρύθμιση δίνεται η δυνατότητα στους ΟΤΑ να διορθώσουν τις ανακριβείς πρώτες κτηματολογικές εγγραφές που αφορούν σε «αγνώστου ιδιοκτήτη» ακίνητα, τα λεγόμενα και «ορφανά», που τους ανήκουν, πριν περάσουν στο Δημόσιο. Το παράδοξο είναι ότι, η πλειονότητα (περίπου το 80%) των πάνω από 380.000 «αγνώστου ιδιοκτήτη» ακινήτων ανήκουν ήδη στο Δημόσιο ή στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Από το σύνολο των «ορφανών» ακινήτων περίπου τα δύο τρίτα είναι 100% «αγνώστου ιδιοκτήτη» ενώ το ένα τρίτο έχουν συνιδιοκτήτες εκ των οποίων τουλάχιστον ένας δεν τα δήλωσε.
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση της ρύθμισης, οι ΟΤΑ δεν έχουν υποβάλει δηλώσεις εγγραπτέων δικαιωμάτων τους κατά το στάδιο της κτηματογράφησης, ούτε ήλεγξαν και διόρθωσαν τις σχετικές πρώτες κτηματολογικές εγγραφές, με συνέπεια όσα ακίνητά τους εμφανίστηκαν στις πρώτες εγγραφές ως «ορφανά», μετά την οριστικοποίηση των πρώτων εγγραφών περιήλθαν κατά κυριότητα στο Ελληνικό Δημόσιο. Σήμερα δεν υπάρχει ειδική ρύθμιση για τη διόρθωση των ανακριβών εγγραφών πριν την οριστικοποίησή τους με συνέπεια οι ΟΤΑ να αναγκάζονται να ασκούν αγωγές εναντίον του Ελληνικού Δημοσίου καταναλώνοντας πόρους και χρόνο, ενώ δεν μπορούν να αξιοποιήσουν τα ακίνητά τους.
Συνολικά, περίπου 14.500 είναι τα «αγνώστου ιδιοκτήτη» που έχουν ήδη περιέλθει στο Δημόσιο και βρίσκονται σε 35 περιοχές ανά τη χώρα στις οποίες οι κτηματολογικές εγγραφές οριστικοποιήθηκαν το 2018. Οι ιδιοκτήτες τους μπορούν να διεκδικήσουν δικαστικά μόνο χρηματική εγγύηση, αν και όπως αναφέρουν πηγές του Ελληνικού Κτηματολογίου πρόκειται, κυρίως, για ακίνητα μικρής έκτασης ή αξίας, τα οποία οι ιδιοκτήτες τους έχουν αποποιηθεί και συνειδητά δεν τα δήλωσαν για διάφορους λόγους.
Πέρα από τις εγγραφές που οριστικοποιήθηκαν το 2018, αγνώστου ιδιοκτήτη μπορεί να χαρακτηριστούν όσα ακίνητα δεν δηλωθούν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022 για τα παλιά προγράμματα. Όσο για τα νέα προγράμματα κτηματογράφησης, τα ακίνητα μπορεί να χαρακτηριστούν «ορφανά», εάν δεν εγγραφούν οκτώ χρόνια από την έναρξη λειτουργίας του Κτηματολογικού Γραφείου.
