Η συμπλήρωση φέτος τριάντα ετών από τη θέσπιση, με την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας 1991 -1992, του Λογαριασμού Απασχόλησης και Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΛΑΕΚ) και – κυρίως – η επιτακτική ανάγκη «στροφής» στις ψηφιακές δεξιότητες βάσει των κατευθύνσεων του ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης, αναδεικνύουν τη χρησιμότητα μίας ψύχραιμης αποτίμησης της διαχρονικής συμβολής του ΛΑΕΚ στην απασχόληση και την επιχειρηματικότητα, καθώς και του κρίσιμου ρόλου του στην αγορά εργασίας της ψηφιακής εποχής.
Η δημιουργία του ΛΑΕΚ αποτέλεσε το ευκρινές αποτύπωμα ευθύνης των κοινωνικών εταίρων, ΓΣΕΕ, ΕΣΕΕ, ΓΣΕΒΕΕ και ΣΕΒ – και στη συνέχεια και του ΣΕΤΕ – απέναντι στην δομική «ιδιαιτερότητα» της ελληνικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας, που είναι η εξής: Η συντριπτική πλειονότητα των ΜμΕ δεν μπορούν λόγω του μεγέθους τους να χρηματοδοτήσουν με ιδίους πόρους την κατάρτιση των εργαζομένων τους, γεγονός που καθίσταται σοβαρό εμπόδιο στις προσπάθειες ανάπτυξης, μεγέθυνσης και αύξησης της κερδοφορίας τους. Με την συμμετοχή τους στο ΛΑΕΚ το πρόβλημα δεν λύθηκε οριστικά, αλλά αμβλύνθηκε αισθητά. Ταυτόχρονα, και οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις ωφελούνται από την εισφορά τους στο ΛΑΕΚ, συμπιέζοντας αρκετά το κόστος των μαζικών προγραμμάτων κατάρτισης προσωπικού που δεν επιθυμούν να αναλάβουν με αυτοχρηματοδότηση.
Οι ανεπάρκειες του παρελθόντος
Παρά την κοινωνικοοικονομική σημασία του – και ίσως περισσότερο εξαιτίας της – ο ρόλος του ΛΑΕΚ υποσκάφθηκε σχεδόν εξαρχής από κομματικές σκοπιμότητες, ρουσφετολογικές πρακτικές και γραφειοκρατικές αγκυλώσεις. Αυτές με τη σειρά τους προκάλεσαν προβλήματα διαχειριστικά και διοικητικά, τα οποία συν τω χρόνω επέφεραν υποβάθμιση. Σε μεγάλο βαθμό όμως η εικόνα του ΛΑΕΚ τραυματίσθηκε διαχρονικά από διαχειριστικές ανεπάρκειες , όπως: Έλλειψη στρατηγικής στόχευσης, χρονοβόρες και δαιδαλώδεις διαδικασίες στην αποπληρωμή των προγραμμάτων, αδυναμία πλήρους υποστήριξης από το πληροφοριακό σύστημα, είναι μερικές από αυτές. Αρκετές φορές μάλιστα στο παρελθόν ο ΛΑΕΚ στερήθηκε ταμειακά τη δυνατότητα να σχεδιάσει τις δικές του δράσεις προώθησης της απασχόλησης και επαγγελματικής κατάρτισης διότι επιφορτίσθηκε με τη χρηματοδότηση προγραμμάτων μέσω των οποίων οι εκάστοτε κυβερνήσεις εφάρμοζαν κάποιες κοινωνικές τους πολιτικές.
Η εικόνα αυτή όμως αδικεί την ουσία, που είναι το εξαιρετικά κρίσιμο και, χωρίς υπερβολή, αναντικατάστατο για χιλιάδες επιχειρήσεις και εργαζόμενους έργο του ΛΑΕΚ, δίνοντας την ευκαιρία σε ορισμένους κύκλους να κάνουν λόγο για «αναποτελεσματικό» Λογαριασμό. Είναι οι ίδιοι κύκλοι που ανέκαθεν δεν έβλεπαν με καλό μάτι τον αναλογικό διαμοιρασμό στους «μικρούς» της αγοράς κονδυλίων για την κατάρτιση . Δεν είναι δυνατόν να μας διαφεύγει όμως, ότι η μικρή επιχειρηματικότητα αποτελεί τη βάση της ελληνικής οικονομίας και η ενίσχυσή της οφείλει να αποτελεί εθνική μας προτεραιότητα.
Περιθώρια αναβάθμισης
Αναμφίβολα, ο ΛΑΕΚ έχει πολλά περιθώρια βελτίωσης μέσα από τη διαχειριστική και διοικητική ανασυγκρότησή του, την αξιολόγηση των προγραμμάτων, τη διασύνδεσή τους με την αγορά εργασίας και άλλες παρεμβάσεις. Από το σημείο αυτό όμως μέχρι να καταβάλλεται προσπάθεια απαξίωσής του με προφανή στόχο τη μελλοντική, περαιτέρω συρρίκνωση των πόρων και την «αδρανοποίησή» του, η απόσταση είναι μεγάλη, και η Πολιτεία δεν πρέπει να τη διανύσει. Ο ΛΑΕΚ, πέρα από το ότι είναι ουσιαστικό «εργαλείο» κατάρτισης εργαζομένων στη χώρα, αναγκαιότερο σήμερα , αποτελεί μία κοινωνική κατάκτηση του θεσμού των ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων, με μεγάλη προστιθέμενη αξία και πρακτικά οφέλη για τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους.
Η συζήτηση για το μέλλον του έχει ανοίξει και οι γενικές κατευθύνσεις που εκφράζει στο δημόσιο λόγο του ο Διοικητής του ΟΑΕΔ περί εκσυγχρονισμού των προγραμμάτων κατάρτισης και μέτρησης της αποτελεσματικότητάς τους είναι θετικές. Εξάλλου, όλοι οι κοινωνικοί εταίροι συμβάλλουν συνεχώς με δημιουργικές προτάσεις στην ανασυγκρότησή του, τις οποίες οφείλει να λάβει υπόψη σοβαρά το Υπουργείο Εργασίας. Σε κάθε περίπτωση, η προστασία και ενίσχυση της απασχόλησης και η τόνωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων περνούν μέσα από την προάσπιση και αναβάθμιση του Λογαριασμού Απασχόλησης και Επαγγελματικής Κατάρτισης.
Κώστας Λεβέντης*
Πηγή: Εφημερίδα Ναυτεμπορική
*Ο Κώστας Λεβέντης είναι Αντιπρόεδρος του Επιμελητηρίου Ηλείας
