Στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου της πόλης μας
Ποιος είναι ο δημιουργός. Φωτογραφικό αφιέρωμα
Στη γειτονιά του Μάνου ( Μίνωα ) Χατζιδάκι, απέναντι ακριβώς απ’ το σπίτι της Αρμένισσας δασκάλας του στο πιάνο, Άννας Αλτουνιάν, δεσπόζει από το 1835 ο ιερός ναός του Αγίου Γεωργίου, ο οποίος χτίστηκε επί μητροπολίτου Ευγενίου. Σε αυτό συνέβαλαν αποφασιστικά οι καπνέμποροι της Ξάνθης. Άλλωστε, εντός του ναού βρίσκεται ενταφιασμένος ένας εξ αυτών, ο Χατζηαθανασίου Παππά- Μιχαήλου, προφανώς ένας εκ των χορηγών. Το πυργοειδές κωδωνοστάσιο, απ’ όπου και η είσοδος του ναού στον προαύλιο χώρο, χτίστηκε το 1927, βάσει και της κτητορικής επιγραφής. Στον προαύλιο χώρο εντύπωση προκαλεί το νεκρικό μνημείο, το οποίο είναι αφιερωμένο από τον Σταύρο Δαβίδοβιτς στη μνήμη της γυναίκας του Ευθαλίας, η οποία καταγόταν από την Ξάνθη και πέθανε από χολέρα στο Κίεβο, το 1866.
Πλήθος εντυπωσιακών και παλαιών εικόνων εντός του ναού, καθώς και αφιερωμάτων. Στο ιερό βήμα φυλάσσεται τετραευαγγέλιο το οποίο εκδόθηκε στη Βενετία, το 1852. Εντύπωση, επίσης, προκαλεί και ο Εσταυρωμένος εντός αυτού, ο οποίος φιλοτεχνήθηκε από τον γνωστό ζωγράφο και λογοτέχνη, Φώτη Κόντογλου. Το έργο αυτό είχε παραγγελθεί από τον τότε εφημέριο του ναού, πατέρα Μελέτιο, το 1959. Στην πορεία, όμως, ο καλλιτέχνης, καθώς δεν ήθελε να δώσει το έργο και να το στείλει στην Ξάνθη, γιατί του άρεσε πάρα πολύ, προφασιζόταν διάφορες δικαιολογίες και κωλυσιεργούσε. Χρειάστηκε η «θεϊκή παρέμβαση», για να έρθει το έργο τελικά στην πόλη μας, όταν ο Φώτης Κόντογλου ονειρεύτηκε τον Χριστό, ο οποίος του υπέδειξε να στείλει το έργο στην Ξάνθη, όπως είχε υποσχεθεί! Αυτό φαίνεται και από την ιδιαίτερη αφιερωματική επιγραφή του ιδίου, όπισθεν του Εσταυρωμένου, στο ύψος του φωτοστέφανου και της κεφαλής. «Δια χειρός του αμαρτωλού Φωτίου Νικ. Κόντογλου εκ Κυδωνιών Μ. Ασίας αϡ Ν θ + (1959) μηνός Μαρτίου.
Εύχομαι Καλή Ανάσταση, Καλό Πάσχα σε όλους τους συμπολίτες μας!
Κώστας Μαυρομάτης
Συλλέκτης – Ερευνητής
Λίγα λόγια για τον Φώτη Κόντογλου
Ο Φώτης Κόντογλου γεννήθηκε την 8η Νοεμβρίου 1895 στο Αϊβαλί ( Κυδωνίες ) της Μικράς Ασίας και πέθανε στην Αθήνα, τη 13η Ιουλίου 1965. Ήταν λογοτέχνης και ζωγράφος, από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της γενιάς του ’30. Αγωνίστηκε για την επαναφορά της παραδοσιακής αγιογραφίας με ρίζες στο Βυζάντιο. Και στο συγγραφικό του έργο είναι βαθιά επηρεασμένος από την Ορθοδοξία. Εμπνέεται από την ελληνική παράδοση και την επιστροφή στις ελληνικές ρίζες. Πολύ μεγάλο το έργο του, μέσα απ’ το οποίο ξεχωρίζει η αποκατάσταση των τοιχογραφιών του Μυστρά. Δυστυχώς, πέθανε πρόωρα, τη 13η Ιουλίου 1965, στον Ευαγγελισμό από μετεγχειρητική μόλυνση, έπειτα από επέμβαση αφαίρεσης λίθων στην κύστη, ταλαιπωρημένος σωματικά και ψυχικά, ύστερα από το αυτοκινητιστικό ατύχημα που του συνέβη το 1963.
