Πρόταση προς τον δήμο να τοποθετηθεί στο σιντριβάνι της Βασ. Σοφίας
Πρόκειται για τη γνωστή από το παρελθόν μαϊμού που είχε στο σιντριβάνι του ο πρώην δήμαρχος Χρήστος Κοψιδάς
Το 1893 ο μεγάλος ιμπρεσιονιστής ζωγράφος Πωλ Γκωγκέν (Paul Gauguin) εξέθεσε στην έκθεση «Durand-Ruel» του Παρισιού, τον πίνακά του «Αrearea», ο οποίος περιελάμβανε σαν θέμα και έναν κόκκινο σκύλο σε ένα τοπίο στην εξωτική Ταϊτή. Για τα δεδομένα της εποχής, ένας «κόκκινος σκύλος» ήταν κάτι εξωπραγματικό, μη ρεαλιστικό και συνάμα μη καλλιτεχνικό. Έτσι, αντί για το θαυμασμό, ο καλλιτέχνης απέσπασε τα γέλια και την χλεύη τω επισκεπτών, κάτι που τον επηρέασε αρνητικά. «Χα, χα, κοιτάξτε, ένας κόκκινος σκύλος! Μα δεν είναι πολύ αστείο; Για φαντάσου ένας κόκκινος σκύλος». Τόσο αρνητική εντύπωση τους έκανε!
Το ίδιο περίπου συνέβη πριν 30 χρόνια με το άγαλμα της περιβόητης «Μαϊμούς» που θήλαζε το μικρό της, όταν «εκτέθηκε» δημόσια και τοποθετήθηκε στο κέντρο του σιντριβανιού της Κεντρικής πλατείας! Η τοπική κοινωνία δεν ήταν έτοιμη για ένα τέτοιο θέαμα, μια ακατανόητη σύνθεση από μασίφ μάρμαρο ενός πιθηκόμορφου πλάσματος με το ένα στήθος να θηλάζει το μικρό της.
Αρχικά ήταν τοποθετημένο στο σπίτι του γιατρού και μετέπειτα Δημάρχου Ξάνθης, Χρήστου Κοψιδά, ως μέρος σιντριβανιού, επί της οδού Μιαούλη. Μετέπειτα, για ένα διάστημα ήταν εγκαταλελειμμένο σε μαρμαράδικο στην αρχή της οδού 12 Αποστόλων, εκεί που βρίσκεται σήμερα το κατάστημα της Κουτσούμπα.
Κάποια στιγμή δωρίθηκε στον Δήμο Ξάνθης. Την δεκαετία του ’80 και μετά την τοποθέτησή του στο σιντριβάνι της Κεντρικής πλατείας συνάντησε πολλές αντιδράσεις για την όλη αισθητική του.
Στο τεύχος 39 του 1984 των «ΘΡΑΚΙΚΩΝ ΧΡΟΝΙΚΩΝ»,σ ε δημοσίευση του Γιάννη Ρουκούνη και της Μάρως Γιαννακοπούλου, με τίτλο «το κιτς και η Ξάνθη», διαβάζουμε χαρακτηριστικά επί λέξει: « Στην Ξάνθη είναι τελικά μελαγχολική η ευτέλεια, όπως αυτή εκφράζεται στις μεταμφιεσμένες σε τροπικές ακτές ή αναστάσιμα φαναράκια καφετέριες, στα ιμιτασιόν νεοκλασικά-νεομπαρόκ – στυλ αγκλαί ρετιρέ, σύγχρονων κατά τα’ άλλα πολυκατοικιών, στα ζωγραφισμένα πάνω στο σοβά υλικά, στην τοποθέτηση μικροσκοπικών αντιγράφων κλασικών έργων στους ανοιχτούς χώρους, στις «ποπ» επιγραφές κάποιων φαρμακείων, στην σε τοίχο διαφήμιση «αγοράς» που προσβάλλει – από κάθε σημείο της πόλης – ακόμα και αυτό το αστικό περιβάλλον, ταιριάζοντας μόνο με το γνωστό και μη εξαιρετέο πιθηκόμορφο δημιούργημα της κεντρικής πλατείας…»
Βλέπουμε λοιπόν τι αρνητικές κριτικές απέσπασε η τοποθέτηση αυτού του γλυπτού, ώστε να χαρακτηρίζεται από πολλούς και ως έκτρωμα. Άραγε τι ήθελε να πει ο «ποιητής», ο καλλιτέχνης του εν λόγω έργου;
Κατ’ εμέ είναι ένα σύμβολο μητρότητος. Η αξιολόγηση μιας «μάνας» δεν κρίνεται από το πόσο όμορφη είναι, αλλά από την αγάπη και την στοργή που φροντίζει το μωρό της. Βλέπουμε μια ερμαφρόδιτη μητέρα, με άσχημα χαρακτηριστικά, να θηλάζει στοργικά το μικρό της. Αυτή η απεικόνιση είναι αυτό που συμβολίζει το γλυπτό. Την αγάπη και την φροντίδα μιας «μάνας» για το παιδί της. Με αυτή λοιπόν την έννοια και ως ένα σύμβολο μητρότητος πλέον, προτείνω την τοποθέτηση του εν λόγω γλυπτού στο σιντριβάνι που υπάρχει ανάμεσα στο ξενοδοχείο Ελισσώ και την ταβέρνα Δημοτικός Κήπος. Είναι το πλέον κατάλληλο σημείο.
Βρίσκεται εδώ και χρόνια «φυλακισμένο» στην αποθήκη 10 του Δήμου, ανάμεσα στην ΔΕΗ και την Πυροσβεστική Ξάνθη
ς. Πεταμένο και παραμελημένο, περιμένει την «αποφυλάκιση» και την αξιοποίησή του.
Ας δώσουμε σ’ αυτό το γλυπτό ακόμη μια ευκαιρία και ας αναθεωρήσουμε τις απόψεις μας περί τέχνης!
Εξάλλου, μας θυμίζει τόσα πολλά! Είναι η «μαϊμού» των παιδικών μας χρόνων!
Κώστας Μαυρομάτης
Συλλέκτης – Ερευνητής
