Ο Δημήτρης Γκαγκαλίδης σχεδιάζοντας την επόμενη πολιτιστική ημέρα
Με την υπ. αριθμ. 1004-28/5/2020 απόφαση, το Κέντρο Πολιτισμού όρισε απ’ τον περασμένο Μάιο τον Δημήτρη Γκαγκαλίδη ως πρόεδρο στη Δημοτική Πινακοθήκη Ξάνθης. Μια απόφαση που ήρθε σαν συνέπεια του προσωπικού ενδιαφέροντος απ’ τον καθηγητή και μέλος του ΔΣ για το χώρο αλλά και το έργο της Πινακοθήκης. Τι οδήγησε όμως σ’ αυτό ; Ποιο είναι το παρόν της Δημοτικής Πινακοθήκης Ξάνθης και κυρίως τι θα μπορούσε να μας επιφυλάσσει το μέλλον της; Και πρώτα από όλα, ποιος είναι αυτός που θέλησε να αναλάβει και γιατί; Για να πάρουμε απαντήσεις σε όλα αυτά, είχαμε μια συνάντηση με το νέο πρόεδρο της Πινακοθήκης, που δέχτηκε να μας μιλήσει για τα σχέδια του.
Ο Δημήτρης Γκαγκαλίδης σπούδασε στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (ΤΕΦΑΑ) και συνέχισε με δυο μεταπτυχιακά στη Διοίκηση Επιχειρήσεων (ΜΒΑ Διεθνές Παν/μιο Θεσ/νίκης) και στο Τμήμα Δασολογίας και Φυσικών Πόρων (MSc στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης – Ορεστιάδα). Έχει εξειδικευτεί στην Διαπολιτισμική Εκπαίδευση (Πανεπιστήμιο Αιγαίου), όπως και στην Ειδική Αγωγή (Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών). Σήμερα είναι καθηγητής στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και μέλος του ΔΣ στο Κέντρο Πολιτισμού και στην Πρωτοβάθμια Σχολική Επιτροπή του Δ. Ξάνθης.
«Ε»: Εξαιτίας της πανδημίας και της ευρύτερης κατάστασης που κυριαρχεί σήμερα, ο κόσμος της Ξάνθης –αλλά και γενικότερα- απομακρύνθηκε από μαζικές εκδηλώσεις και δρώμενα. Η αποστασιοποίηση αυτή άγγιξε και τη διάθεση του. Μουσεία, φορείς, ιδρύματα και κέντρα έχουν αναστείλει την λειτουργία τους. Η αδρανοποίηση των θεαμάτων και δράσεων τέχνης και πολιτισμού έχει απλωθεί πλέον παντού. Με βάση λοιπόν την υπάρχουσα κατάσταση πως προέκυψε το ενδιαφέρον και η ασχολία σας με την Δημοτική Πινακοθήκη;
Δ.Γ.: Η αλήθεια είναι ότι απ’ την αρχή μου έκανε εντύπωση ο χώρος και το έργο της Δημοτικής Πινακοθήκης. Η προδιάθεση αυτή εξελίχθηκε παραπέρα ως ενεργό μέλος της επιτροπής στο Κέντρο Πολιτισμού Ξάνθης. Έκανα ένα κύκλο γνωριμίας σε κτίρια όπως η Βιβλιοθήκη και το Ωδείο, καταλήγοντας στη Δημοτική Πινακοθήκη. Εντυπωσιάστηκα απ’ τον ωραίο χώρο του νεοκλασικού αρχοντικού στη παλιά Ξάνθη, όσο κι απ’ τις κρυμμένες ομορφιές που διαπίστωσα ότι υπάρχουν μέσα. Η περιέργεια και το ενδιαφέρον πολλαπλασιάστηκε ψάχνοντας και μαθαίνοντας για τις αντίστοιχες λειτουργίες και το έργο από διάφορες άλλες Πινακοθήκες στην Ελλάδα, όπως για παράδειγμα της Λάρισας, που θεωρώ απ’ τις κορυφαίες του είδους. Έτσι λοιπόν ρώτησα, ήρθα σε επαφή με ειδικούς, διάβασα, ενημερώθηκα, σύγκρινα και σχεδίασα. Αποτάθηκα σε αρμόδιους Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου, της Εφορίας Νεωτέρων Μνημείων, αλλά και σε αρκετούς καλλιτέχνες της Ξάνθης. Είχα την ευκαιρία να γνωρίσω ζωγράφους, συγγραφείς, γλύπτες, χαράκτες και κάθε είδους εικαστικούς κι ανθρώπους του πνεύματος της πόλης. Δημιούργησα λοιπόν μια νέα ατζέντα ανθρώπων της τέχνης και του πολιτισμού. Πολύ χρήσιμη και απαραίτητη για το πολιτιστικό μέλλον. Είδα καλές πρακτικές και δοκιμασμένες Πανελλήνιες εφαρμογές που έγιναν και πέτυχαν σε Πινακοθήκες. Μέχρι και προσωρινό προσχέδιο με σήμα (logo) προσπάθησα να φιλοτεχνήσω, που σκοπεύω να παρουσιάσω προς έγκριση στους αρμόδιους. Για αυτά όμως έχουμε καιρό. Προτεραιότητα τώρα είναι ο σχεδιασμός της επόμενης ημέρας που θα καταλήξει σε ένα ολοκληρωμένο ημερολόγιο δράσης με ορίζοντα 5ετίας.
«Ε»: Η εικόνα της Δημοτικής Πινακοθήκης είναι συνδεδεμένη θα λέγαμε κυρίως με την περίοδο των γιορτών παλιάς Ξάνθης και λιγότερο με την καθημερινή πολιτιστική δράση της πόλης μας. Ποια τελικά θα μπορούσε να είναι η νέα λειτουργία, το μέλλον θα λέγαμε της Πινακοθήκης ;
Δ.Γ.: Ουσιαστικά η νέα –όπως θα ήθελα να είναι- Δημοτική Πινακοθήκη ευελπιστώ να είναι ένα πρότυπο Πολιτιστικό Κέντρο. Ένας πολυδύναμος χώρος έκφρασης Τέχνης και Πολιτισμού. Ένα αναμορφωμένο σημείο συνάντησης για κάθε καλλιτέχνη, εικαστικό και δημιουργό. Αλλά κυρίως προσβάσιμο καθημερινά για τους δημότες της Ξάνθης, χωρίς απαραίτητα την συνεχή ύπαρξη εκδηλώσεων. Ένα μέρος ανοιχτό σε προτάσεις και καινοτομίες. Σ’ ένα φιλικό περιβάλλον για κάθε δημότη, που αναζητά ένα περιβάλλον καλλιτεχνίας, αλλά και ένα είδος «πολιτιστικού καφενείου» που θα συνευρίσκεται με άλλους γιατί θα τον εκφράζει η ποιότητα και το περιεχόμενο των θαμώνων που συναντά. Αυτό όμως που θα κάνει τη διαφορά στη Νέα Δημοτική Πινακοθήκη θα είναι η ενεργή και αδιάκοπη εξέλιξη που θα τη χαρακτηρίζει. Ένα ζωντανό κύτταρο πολιτισμού με καθημερινή πολιτιστική δράση, που δεν θα αρκείται στην παρουσίαση εκθέσεων ζωγραφικής και εκδηλώσεων που ανοίγουν και ξανακλείνουν στο πέρας τους την πόρτα εισόδου / εξόδου του κτιρίου.
«Ε»: Ωραίες κι ακουστικά όμορφες οι ιδέες. Πολλές φορές όμως συναντούν αξεπέραστες δυσκολίες και προβλήματα, όσο αφορά την υλοποίηση τους. Στην πράξη, στην συγκεκριμένη επαρχιακή καθημερινότητα της Ξάνθης, πως σκέφτεστε να λειτουργήσει η Πινακοθήκη;
Δ.Γ.: Κατά αρχάς θα πρέπει να αποσαφηνίσουμε τον σκοπό και το έργο της Δημοτικής Πινακοθήκης. Η όποια αλλαγή σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να αποπροσανατολίσει τον κύριο λειτουργικό σκοπό της Πινακοθήκης. Για να είμαστε λοιπόν μέσα στα πλαίσια, δηλώνουμε εκ των προτέρων ότι οι σκοποί παραμένουν, κι αυτοί είναι :
Η συλλογή έργων τέχνης
Η προβολή καλλιτεχνών
Η πολιτιστική συνεισφορά στην Ξάνθη
Η εκπαίδευση αισθητικής αγωγής σε πολίτες και μαθητές
Η διάσωση και συντήρηση καλλιτεχνικών έργων
Αυτό που θα εμπλουτιστεί είναι το βασικό έργο της Πινακοθήκης το οποίο καταλήγοντας θα είναι :
η πραγματοποίηση εκθέσεων
η διοργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων
η δημιουργία καλλιτεχνικών εργαστηρίων
η φιλοξενία εκδηλώσεων, ομιλιών και διαλέξεων
η πολιτιστική σχέση με ιδρύματα και οργανισμούς
η συνεργασία με συλλόγους, σχολεία, Πινακοθήκες, πολιτιστικούς φορείς
«Ε»: Ας πάμε σε ποιο συγκεκριμένα πράγματα. Με ποιο τρόπο θα μπορέσει η Δημοτική Πινακοθήκη να μπει σε μια νέα τροχιά, όπως λέτε; Ποια θα είναι τα Τμήματα, η δομή και το περιεχόμενο της;
Δ.Γ.: Η λειτουργία της Δημοτικής Πινακοθήκης Ξάνθης θα βασίζεται σε 5 τομείς δράσης :
- Εκθέσεις
Οι εκθέσεις θα έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην Πινακοθήκη, καθώς αυτό απορρέει κι απ’ την ονομασία, αλλά και τους στόχους που εξυπηρετεί, όπως ανέφερα. Οι εκθέσεις που θα παρουσιάζονται θα είναι μόνιμες, αλλά και περιοδικές, ομαδικές και ατομικές, μέσα απ’ την ζωγραφική, χαρακτική, γλυπτική, αγιογραφία, φωτογραφία, αλλά και πρωτότυπη θεματολογία. Η μόνιμη έκθεση της Πινακοθήκης θα συνεχίσει να είναι αφιερωμένη στον ζωγράφο Χρήστο Παυλίδη. Η υπάρχουσα έκθεση με τους πίνακες του στον πάνω όροφο πρόκειται να εμπλουτιστεί με φωτογραφική έκθεση απ’ την ζωή του, αλλά και με προσθήκη οπτικό-ακουστικού υλικού (10’ βίντεο – προβολή αφιέρωμα). Ο κάτω όροφος θα εξακολουθήσει να είναι ανοιχτός για περιοδικές εκθέσεις, ενώ στις επιμέρους αίθουσες θα αναπτύσσονται τα καλλιτεχνικά και εκπαιδευτικά εργαστήρια.
«Αυλή της Τέχνης» : αυτό θα είναι το όνομα του εξωτερικού χώρου της Πινακοθήκης που θα φιλοξενεί μια μόνιμη έκθεση από ανακυκλωμένα υλικά (trans) που αντέχουν στις καιρικές συνθήκες, δημιουργώντας μια ιστορία, ίσως ένα παραμύθι. Στο χώρο της «Αυλής της Τέχνης» θα λειτουργούν εποχιακά και μικρές περιοδικές εκθέσεις, ιδίως στη θερινή σαιζόν, καθώς υπάρχει η υποδομή. Παράλληλα η αυλή θα γίνει χώρος καθημερινής πνευματικής συνάντησης, εβδομαδιαίων δράσεων και εκδηλώσεων, εκμεταλλευόμενοι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και κυρίως την ομορφιά της.
- Οργανωμένες επισκέψεις
Σε κάθε επίσκεψη από δημότες, τουρίστες, μαθητικές ομάδες, συλλόγους, κτλ, θα υπάρχει η δυνατότητα για οργανωμένη ξενάγηση, με ανάλογο και ολοκληρωμένο «πακέτο παρουσίασης», με μουσείο-εκπαιδευτικό περιεχόμενο στο πλαίσιο της μόνιμης έκθεσης του καλλιτέχνη Χρ. Παυλίδη, αλλά και του έργου που διατελεί η Δημοτική Πινακοθήκη.
- Εκπαιδευτικές – Επιμορφωτικές δράσεις
Εκπαιδευτικές και Βιωματικές δράσεις με παιδαγωγικές προεκτάσεις όπως πχ «Οι μαθητές περπατούν στην παλιά Ξάνθη», «Ένα Σάββατο, ένα Παραμύθι» κτλ, θα συνθέτουν ένα ολοκληρωμένο Μουσείο-Παιδαγωγικό πρόγραμμα κυρίως για παιδιά και μαθητές, όλων των βαθμίδων. Παράλληλα οι επιμορφωτικές δράσεις θα έχουν να κάνουν με «Ιστορικούς Περίπατους» στην παλιά Ξάνθη για όλους,
«Στρογγυλή τράπεζα» ως ένα ανοιχτό πολιτιστικό καφενείο στην Πινακοθήκη, αλλά και χώρος συνάντησης ατόμων που έχουν να πουν και να ακούσουν. Η καινοτομία στα παραπάνω είναι ότι οι δράσεις δεν θα λειτουργούν με σταθερό εβδομαδιαίο πρόγραμμα, δίδακτρα ή κάτι που θα μπορούσε να θεωρηθεί ανταγωνιστικό στο έργο των ήδη αξιόλογων πολιτιστικών φορέων της Ξάνθης.
- Καλλιτεχνικά εργαστήρια
Θα υπάρχουν εργαστήρια ζωγραφικής, καλλιτεχνίας και αισθητικής εκπαίδευσης με σκοπό την ενασχόληση και μάθηση παιδιών και ενηλίκων και πάλι όμως περιστασιακά και με μορφή τριήμερων πχ σεμιναρίων, προκειμένου να αποφύγουμε την όποια οικονομική σχέση και τον ανταγωνισμό.
- Εκδηλώσεις
Στην πλειοψηφία τους οι εκδηλώσεις θα αφορούν βιβλιο-παρουσιάσεις, ομιλίες, εισηγήσεις, αλλά και φιλοξενία – παραχώρηση του χώρου σε φορείς και ομάδες της Ξάνθης. Η Δημοτική Πινακοθήκη εξωτερικεύει τον πολιτιστικό της χαρακτήρα και προσελκύει κυρίως μικρά και ευέλικτα σχήματα εκδηλώσεων, προβάλλοντας την δουλειά και το έργο ανθρώπων του πνεύματος. Δίνει λύση σε παρέες, ομάδες, συλλόγους, σχολεία, προγράμματα να προβάλλουν τα επιτεύγματα τους. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται σε καινοτόμες δράσεις ως χώρος εφαρμογής νέων προτάσεων, πιλοτικών εγχειρημάτων και εφαρμογών.
«Ε»: Για να γίνουν όλα αυτά σίγουρα θα πρέπει να ασχοληθούν περισσότερα άτομα με το χώρο της Δημοτικής Πινακοθήκης. Υπάρχουν οι προϋποθέσεις για αυτό; Έχετε βρει ανθρώπους που πρόκειται στηρίζουν τη προσπάθεια σας;
Δ.Γ.: Κατά αρχάς θα πρέπει να υπάρχει οπωσδήποτε η στήριξη της εκάστοτε Δημοτικής Αρχής, τόσο απ’ τον Δήμαρχο Ξάνθης, όσο κι από τα θεσμοθετημένα όργανα και υπηρεσίες. Ο κ. Δήμαρχος είναι ενήμερος και θετικός στη φιλοσοφία του εγχειρήματος και το ίδιο ο πρόεδρος και η επιτροπή του Κέντρου Πολιτισμού. Από κει και πέρα υπάρχει 3μελής οργανωτική επιτροπή που βρίσκεται δίπλα μου από άτομα με εξειδίκευση και ειδικές γνώσεις στο αντικείμενο. Γνωρίζω ότι η χρονική συγκυρία είναι δύσκολη κι αποτρεπτική. Ξέρω ότι η διάθεση έχει υποβαθμιστεί κι ο νους όλων είναι στα καθημερινά προβλήματα που μας έχει φέρει η πανδημία. Γι αυτό και βασιζόμαστε κυρίως στις προσωπικές μας δυνάμεις και κυρίως χωρίς να διεκδικούμε σε καμιά περίπτωση οποιαδήποτε οικονομική χρηματοδότηση ή αξίωση. Μια δοκιμασμένη τακτική που έδωσε ώθηση και έκανε τη διαφορά σε ανάλογες περιπτώσεις είναι ο σχηματισμός συλλόγου Φίλων Δημοτικής Πινακοθήκης. Ένας σύλλογος που θα συγκεντρώσει στις τάξεις του κάθε φίλο της τέχνης και του πολιτισμού. Εκμεταλλευόμενοι την τεχνολογία και ιδιαίτερα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, θα υπάρχει μια διαρκή αμφίδρομη επικοινωνία, ενημέρωση προγράμματος και δράσεων, αλλά και μια σημαντική όσο και σπουδαία δεξαμενή εθελοντών φίλων για κάθε θέμα και ενέργεια της Πινακοθήκης. Ήδη έχουν ενδιαφερθεί αξιόλογα άτομα της Ξάνθης από κάθε τομέα. Πρόκειται να εκδοθεί ειδική κάρτα μέλους (ενδεικτικό προσχέδιο), με προνόμια και προτεραιότητα στην ενημέρωση / πληροφόρηση. Προβλέπω ότι οι «Φίλοι της Πινακοθήκης Ξάνθης» θα εντυπωσιάσουν με τον αριθμό μελών, το ενδιαφέρον, τη συνοχή, τις κοινωνικές σχέσεις, αλλά και τις πράξεις τους.
«Ε»: Για το τέλος, πόσο κοντά νομίζετε ότι είναι τελικά η επιτυχία ;
Δ.Γ.: Υπάρχει καλοπροαίρετη διάθεση, έχει προηγηθεί προσπάθεια και είμαστε έτοιμοι για ακόμη περισσότερη. Δεν έχουμε τίποτα να χάσουμε και το μόνο που θα ρισκάρουμε είναι η προσωπική εργασία κι ενασχόληση. Δεν ζήτησα από κανένα χρήματα κι ούτε πρόκειται να το κάνω. Εάν κάτι χρειαστούμε θα το φέρουμε προς συζήτηση στην επιτροπή του Κέντρου Πολιτισμού. Νομίζω όμως ότι σύντομα θα καμαρώνουμε για ένα αξιόλογο πολιτιστικό κέντρο στην Ξάνθη. Πιστεύω ότι οι καιροί αλλάζουν, το ίδιο οι κοινωνίες κι οι άνθρωποι. Αυτό φάνηκε έκδηλα και πιστοποιήθηκε στη περίοδο της πανδημίας που μας ταλαιπώρησε. Είναι καιρός για νέα όνειρα στην ζωή μας. Αξίζει να προσπαθήσουμε για αυτά.
