Καταργήθηκαν οι αναγνωριστικές αγωγές – Υποχρεωτικό το δικαστικό ένσημο 1% επί της
απαίτησης
Για να καταπολεμηθεί η δικονομία αλλά και …αδικία για τους οικονομικά αδύναμους
Ακριβά πληρώνει κανείς για να βρει το δίκιο του μέσα από αγωγές διεκδικώντας
αποζημιώσεις από δημόσιο, γιατρούς, νοσοκομεία, οργανισμούς (ΔΕΗ, ΟΤΑ κλπ.), ή για
συκοφαντική δυσφήμηση αλλά και τροχαία ατυχήματα και εργατικά ατυχήματα. Αυτό
συμβαίνει επειδή πλέον επανήλθε υποχρεωτικά και επιτακτικά το δικαστικό ένσημο που
ανέρχεται σε 1%. Δηλαδή αν κάποιος διεκδικεί δικαστικά 250.000 ευρώ θα κληθεί να
καταβάλλει 2.500 ευρώ για το δικαστικό ένσημο εκτός από τα άλλα έξοδα (δικηγόροι κ.λ.π.)
χωρίς να γνωρίζει βεβαίως εκ των προτέρων αν θα δικαιωθεί. Να σημειώσουμε το
δικαστικό ένσημο είναι υποχρεωτικό να καταβληθεί ειδάλλως δεν εκδίδεται δικαστική
απόφαση.
Καταργήθηκαν οι αναγνωριστικές αγωγές – Υποχρεωτικό το δικαστικό ένσημο
Το λεγόμενο δικαστικό ένσημο σε ( αναγνωριστικές ) αγωγές με μεγάλο χρηματικό
αντικείμενο, το οποίο αφορά, κατά κανόνα υποθέσεις με σοβαρές συνέπειες για έναν
πολίτη, θεσπίστηκε για πρώτη φορά το 2012 με το δεύτερο μνημόνιο. Στη συνέχεια
καταργήθηκε επί ΣΥΡΙΖΑ και επανήλθε στα τέλη του 2019. Και μάλιστα επιβάλλεται και σε
αγωγές που είχαν κατατεθεί πριν από την εφαρμογή του νέου νόμου.
Όπως εξηγεί ηδικηγόρος μέλος του Δ.Σ. του Δικηγορικού Συλλόγου Ξάνθης Δέσποινα Χατζηφωτιάδου
«Πριν το 2019 ίσχυαν οι αναγνωριστικές αγωγές όπου δεν καταβάλλονταν δικαστικό
ένσημο. Αυτές έδιναν τη δυνατότητα να εκτιμηθεί αν θα απορρίπτονταν ή όχι η αγωγή και
είτε την απέσυραν είτε προχωρούσαν. Τώρα έχουν καταργηθεί και μάλιστα το δικαστικό
ένσημο είναι υποχρεωτικό και επιβάλλεται και σε αγωγές που είχαν κατατεθεί πριν από την
εφαρμογή του νέου νόμου». Να σημειώσουμε ότι στόχος είναι να καταπολεμηθεί η
δικονομία ωστόσο παραμένει ζητούμενο αν και κατά πόσο καταστρατηγείται η δικαιοσύνη
καθόσον ο πολίτης τελικά δεν μπορεί να βρει το δίκιο του αν δεν έχει να πληρώσει το
δικαστικό ένσημο. Να σημειώσουμε ότι αυτό αποτελεί έσοδο για τα ασφαλιστικά ταμεία
των νομικών αλλά επιπλέον έξοδο για τους πολίτες. Περιπτώσεις αποζημιώσεων από
κακοτεχνίες των ΟΤΑ ή Οργανισμών, όπως ή ΔΕΗ, που είχαν συνέπεια να καταστραφούν
περιουσίες και οικίες απλών ανθρώπων δεν μπορούν να δικαστούν γιατί οι ζημιωθέντες
είναι αδύνατον να πληρώσουν προκαταβολικά το δικαστικό ένσημο των απαιτήσεων τους.
Έτσι αποκλείονται από τη δικαστική προστασία, την οποία το κράτος οφείλει να
εξασφαλίζει σε όλους.
Δύο δικαστήρια της χώρας, το Πολυμελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης και το Πολυμελές
Πρωτοδικείο της Πάτρας έχουν κρίνει ότι η απαίτηση αυτή είναι αντισυνταγματική καθώς
αποτρέπει τους οικονομικά αδύναμους να ασκήσουν αγωγές, πληρώνοντας προκαταβολικά
και μάλιστα χωρίς να έχει αναγνωρισθεί το δικαίωμα τους για ικανοποίηση. Δηλαδή, να
έχει κριθεί εάν δικαιούνται αποζημιώσεως ή όχι. Σε αντίθεση με τους οικονομικά ισχυρούς
που είναι σε θέση να αναλάβουν ευκολότερα τον κίνδυνο απόρριψης.
Αδικία για τους οικονομικά αδύναμους
Είναι σαφές, ότι η επιβάρυνση του διαδίκου με δικαστικό ένσημο, πριν την αναγνώριση του
δικαιώματος του δηλαδή σε ένα επισφαλέστατο για τον ίδιο στάδιο της διαδικασίας, μόνον
τους οικονομικά αδυνάτους αποτρέπει από την άσκηση της αγωγής ενώ οι οικονομικά
ισχυροί αναλαμβάνουν ευκολότερα τον κίνδυνο απόρριψης. Η επιβολή του δικαστικού
ενσήμου σε πρώιμο και επισφαλές για τον διάδικο στάδιο δεν συνδέεται με τη λειτουργία
της δικαιοσύνης και δεν εξυπηρετεί παρά μόνο το ταμειακό συμφέρον του Δημοσίου, το
οποίο όμως δεν μπορεί να προτάσσεται των ανθρωπίνων και συνταγματικών δικαιωμάτων.
Άλλωστε, το δικαίωμα του πολίτη για παροχή έννομης προστασίας από τα Δικαστήρια
αποτελεί θεμελιώδες συνταγματικό δικαίωμα (άρθρο 20 παρ. 1 Συντάγματος), το οποίο
κατοχυρώνεται και από την κυρωθείσα με το ν.δ. 53/1974 Ευρωπαϊκή Σύμβαση της Ρώμης
του 1950 για τα δικαιώματα του ανθρώπου (ΕΣΔΑ άρθρα 6 και 13) και αποτελεί θεμελιώδη
αρχή του κράτους δικαίου.
