Η πανδημία γύρω από τον SARS- Cov-2 (κορωνοϊό), αποτελεί μία πρωτόγνωρη κατάσταση Παγκόσμιας υγειονομικής, κοινωνικής και οικονομικής κρίσης. Το τελευταίο διάστημα οι κοινωνίες έχουν έρθει αντιμέτωπες με την κρίση αυτή που διαχέεται ταχύτατα σε όλα τα επίπεδα του κοινωνικού ιστού (εκπαίδευση, εργασία, ελεύθερο χρόνο κλπ).

Γνωρίζουμε πως πρόκειται για μια μεταδοτική ασθένεια η οποία εμφανίζει διαφορετικά επίπεδα νόσησης στην κοινότητα. Ωστόσο, ο καθένας από εμάς καλείται να διαχειριστεί με υπεύθυνο τρόπο τη νέα κατάσταση που βιώνουμε και να φροντίσει τον εαυτό του τόσο σωματικά όσο και ψυχικά ώστε να μπορέσει να ανταπεξέλθει στις νέες αυτές συνθήκες που διαμορφώνονται.

Το να έχουμε ένα επίπεδο επίγνωσης και ανησυχίας είναι αρκετά σημαντικό, ωστόσο μερικές φορές οι σοβαρές ψυχοσυναισθηματικές επιπτώσεις (στρες, άγχος, κατάθλιψη, φόβος, εγκατάλειψη, μοναξιά, δυσκολίες στον ύπνο και αίσθημα μη ελέγχου της κατάστασης), είναι αναπόφευκτες τόσο για τους ενήλικες (γονείς), όσο και για τα παιδιά και εφήβους.

Σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο Ανοσοποίησης και Αναπνευστικών Παθήσεων (2020), ο SARS-Cov-2 μπορεί να οδηγήσει σε φόβο τόσο για τη δική μας υγεία όσο και για την υγεία των αγαπημένων μας, προκαλώντας διαταραχές στον ύπνο και τη διατροφή, δυσκολία συγκέντρωσης, αύξηση στην κατάχρηση ουσιών κ.ά.

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως τα παιδιά έχουν ανάγκη από ορθολογική καθοδήγηση, ώστε να μπορέσουν να διαχειριστούν κάθε είδους στρεσογόνου παράγοντα. Σύμφωνα με τις οδηγίες που προτείνει η APA, (Αμερικάνικη Ψυχολογική Εταιρεία):

• Μιλάμε στα παιδιά για τον ιό: μιλάμε με ψυχραιμία και ειλικρίνεια στα παιδιά για τον ιό (αναλόγως της ηλικίας και των ιδιαιτεροτήτων τους), προσπαθώντας να μη διαταραχθεί η σχέση εμπιστοσύνης που υπάρχει ανάμεσά μας. Ότι πρόκειται δηλαδή για ένα νέο ιό όπως οι άλλοι, άρα οι ειδικοί προσπαθούν να βρουν τρόπους να τον αντιμετωπίσουν. Επιπρόσθετα, ότι εξαπλώνεται γρήγορα και είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος για τους πιο ευάλωτους από εμάς (γιαγιάδες, παππούδες κλπ) και γι’ αυτό οφείλουμε να προφυλάξουμε τους εαυτούς μας. Καθησυχάζουμε τα παιδιά πως οι γιατροί και οι ειδικοί κάνουν ότι καλύτερο μπορούν για να μας κρατούν ασφαλείς. Επίσης, ενισχύουμε το παιδί να εκφράσει ελέυθερα τις απορίες και τους φόβους του έτσι ώστε να βοηθηθεί κατάλληλα στο να ακολουθήσει τις κατάλληλες οδηγίες για την προσωπική και κοινωνική του προστασία.
• Διατήρηση της συνήθους καθημερινότητας: η οποία προσφέρει το αίσθημα της σταθερότητας, ασφάλειας και υγείας σχετικά με το τι θα επακολουθήσει, πάντοτε με τη χρήση των μέτρων προστασίας (κάλυψη προσώπου με μάσκα, συχνή χρήση αντισηπτικών και σχολαστικό πλύσιμο χεριών).
• Γινόμαστε καθησυχαστικοί: εξηγούμε στα παιδιά ότι καταλαβαίνουμε τις ανησυχίες τους και ότι η οικογένεια τους θα παραμείνει ασφαλής.
• Ελέγχουμε τα συναισθήματά μας: προσπαθούμε να διατηρήσουμε τη ψυχραιμία μας και να παραμείνουμε ήρεμοι. Εάν αισθανθούμε έντονο άγχος, εκνευρισμό κλπ, καλό θα ήταν να δώσουμε λίγο χρόνο στον εαυτό μας και να μιλήσουμε με φίλους ή άτομα που εμπιστευόμαστε. Σκεφτείτε πως στην ενήλικη ζωή σας σίγουρα έχετε αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις στις οποίες καταφέρατε να μείνετε δυνατοί.
• Έλεγχος για ρατσιστικές συμπεριφορές: είναι φανερό ότι ο άνθρωπος σε δύσκολες καταστάσεις ψάχνει να βρει τον υπαίτιο. Είναι χρήσιμο να αποφεύγονται τέτοιες συμπεριφορές για συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων και να εξηγούμε πως ο κορωνοϊός δεν ξεχωρίζει άτομα, ηλικίες και έθνη. Προωθούμε συμπεριφορές ευγένειας, συμπαράστασης και ενσυναίσθησης.
• Γινόμαστε δημιουργικοί: αξιοποιούμε την ευκαιρία δημιουργικής και ποιοτικής απασχόλησης με τα παιδιά. Η επιλογή παραμυθιών, επιτραπέζιων παιχνιδιών, μαγειρικής, γυμναστικής, κηπουρικής, μουσικής και ταινιών είναι μια καλή επιλογή.

Κλείνοντας, αξίζει να θυμόμαστε ότι καλό είναι να υπάρχει ένα αισιόδοξο μήνυμα στην καθημερινότητα μας με τα παιδιά. Να προωθούμε ένα αίσθημα ασφάλειας για τον εαυτό μας, για την οικογένεια μας αλλά και για τον συνάνθρωπό μας, ο οποίος ίσως βιώνει ότι και εμείς. Κανένας να μη νιώθει μόνος και αποξενωμένος. Υπομονή, Επιμονή και Ελπίδα…

Μαρία Α. Παπανδρέου
MSc Σχολική Ψυχολόγος (παιδοψυχολόγος)
Τηλ. Επικ: 0030 6982101936