Το Θέατρο Σκιών ενώνει Ανατολή με Δύση
Ο Καραγκιόζης είναι μια αρχαία μεγάλη μου αγάπη, από πολύ μικρός. Διαβάζαμε έργα σε φυλλάδια, οργάνωνα παραστάσεις με σεντόνια και γκαζόλαμπες, στο σπίτι και στις κατασκηνώσεις. Όταν διάβασα στο πανεπιστήμιο στον Πλάτωνα την Αλληγορία του Σπηλαίου, ένιωσα μια πλησμονή και χαρά, βλέποντας όλη την παράσταση – το Θέατρο Σκιών – στην πλατωνική σκηνοθεσία.
Τα τελευταία χρόνια χαίρομαι και επικροτώ το ενδιαφέρον για τον Καραγκιόζη στην Ξάνθη, με τον Απόστολο Δομτζίδη, τη Νατάσα Μιχαηλίδου, τον θίασο «Τα παραμύθια του Καραγκιόζη, τον αεικίνητο Δημήτρη Αβούρη και την Ακαδημία Ποίησης και Παραμυθιού, τη ζωγράφο Γαρυφαλιά Μπαρή, στις μέρες μας χαίρομαι το «Εμπρός» που προβάλλει και το Λύκειον των Ελληνίδων Ξάνθης που διέθεσε την κεντρική του αίθουσα στις μέρες μας για την πολύ-έκθεση «Όλες οι Τέχνες για τον Καραγκιόζη».
Διάβασα με πολλή συγκίνηση για το πανελλαδικό κίνημα για την προβολή του Καραγκιόζη και την εγκατάσταση σε δημόσιους χώρους μεταλλικών γλυπτών με τη φιγούρα του. Ανάμεσα στις άλλες πόλεις επιλέχθηκε η Ξάνθη και ο χώρος του Λιμνίου. Τιμώντας τα 200 χρόνια από την επανάσταση του 1821 ταιριάζει απόλυτα να τιμήσουμε το Θέατρο Σκιών που ακολουθεί το Πνεύμα του Αγώνα μας.
Διάβασα για την προ μηνός εγκατάσταση στα Γιάννενα.
« Ο αγαπημένος καμπούρης ήρωας των Ελλήνων, θα υψωθεί σε μια μεταλλική φιγούρα τριών μέτρων, ανάμεσα στα γλυπτά στον προαύλιο χώρο του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης «Θεόδωρος Παπαγιάννης», την Τετάρτη 12 Αυγούστου, «μια μεγάλη μέρα για το νεοελληνικό θέατρο σκιών» σύμφωνα με τους διοργανωτές της εκδήλωσης. Τη φιγούρα έχει σχεδιάσει ο καραγκιοζοπαίχτης Απόστολος Δομτζίδης, για να αποτελέσει ζωντανό μνημείο της λαϊκής μας παράδοσης και τέχνης. Για πρώτη φορά στην ιστορία του θεάτρου σκιών, ο Καραγκιόζης αποτυπώνει τη σκιά του και λαμβάνει ισότιμη θέση ανάμεσα σε γλυπτά σύγχρονης τέχνης. Σχετικά ο ομότιμος καθηγητής της Σχολής Καλών Τεχνών Θόδωρος Παπαγιάννης, μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και εξέφρασε την ικανοποίηση του για τη δωρεά στο μουσείο. «Μικροί παίζαμε καραγκιόζη, κόβαμε φιγούρες. Κάθε βράδυ τα καλοκαίρια στον μόλο στα Γιάννενα έπαιζαν καραγκιόζη. Ήταν ένα θέαμα της κοινωνίας εκείνη την εποχή και ειδικά των λαϊκών στρωμάτων. Είναι οι αναμνήσεις της γειτονιάς». Ο Καραγκιόζης επιστρέφει στην Ήπειρο, στον τόπο όπου ξεκίνησε η διαδικασία ενσωμάτωσής του στο ελληνικό γίγνεσθαι. Η ηπειρώτικη σχολή του Καραγκιόζη του 19ου αιώνα προσέφερε νέες φιγούρες και παραστάσεις, κάνοντας το νεοελληνικό θέατρο σκιών να ξεχωρίσει από το οθωμανικό».
Εύχομαι και ελπίζω και η Ξάνθη, ο Δήμαρχος και όλες οι Δημοτικές παρατάξεις να δουν θετικά την υπόθεση.
Η Ξάνθη – το Λιμνίο να γίνει φωλιά του Καραγκιόζη.
Λίγα λόγια για το Θέατρο Σκιών και τον Καραγκιόζη
Το θέατρο σκιών είναι ένα από τα πιο αρχαία είδη θεατρικού θεάματος. Το θέατρο σκιών είναι τόσο παλιό όσο και οι παρατηρήσεις της ανθρωπότητας σε σχέση με το φως και τη σκιά και τα παιχνίδια με τις σκιές. Οι ρίζες του βρίσκονται στην Ινδία και στην Ινδονησία, αλλά και γενικά στην Ασία όπου οι περισσότερες χώρες δημιούργησαν το δικό τους θέατρο σκιών.
Το θέατρο σκιών είναι ένα κατεξοχήν λαϊκό είδος θεάτρου και από εκεί αντλεί την θεματολογία του και την παράδοση του. Στο ινδικό αλλά και στο θέατρο σκιών στην Ιάβα ή στην Ταϋλάνδη για παράδειγμα, ακόμη και οι σημερινοί περιοδεύοντες καλλιτέχνες του θεάτρου σκιών αντλούν την θεματολογία τους από τους ήρωες του αρχαίου κλασικού ινδικού έπους ραμαγιάνα και μαχαμχαράτα. Το ίδιο πάνω κάτω συμβαίνει και με το δικό μας θέατρο σκιών, τον καραγκιόζη, που σκύβει στην λαϊκή παράδοση μέχρι την αρχαιότητα για να βρει θέματα, παρόλο που πολλοί καραγκιοζοπαίκτες έχουν εμπνευστεί και από σύγχρονα θέματα και έχουν εμπλουτίσει την θεματολογία του.
Από την Ασία ξεκίνησε, έφτασε στην Οθωμανική αυτοκρατορία και από εκεί στη Βαλκανική Χερσόνησο αρχές του 19ου αιώνα. Στο μεγάλο αυτό ταξίδι, οι ήρωες του Θεάτρου Σκιών κρατούσαν βασικά στοιχεία, άλλαζαν βέβαια γλώσσα, ονόματα, πρόσθεταν καινούρια στοιχεία. Πάντοτε όμως έμεινε ένα λαϊκό θέαμα και ακρόαμα, για όλους – μικρούς και μεγάλους.
Ο Καραγκιόζης… αστροναύτης, φούρναρης, ψαράς, ζητιάνος, μάγειρας, ανθοπώλης, δάσκαλος, βαρκάρης, επιστήμονας, στρατιώτης, γιατρός, νοσοκόμα, κολυμβητής, και οι πειρατές, καφετζής, γιαουρτάς, γραμματικός, τραγουδιστής, δασοφύλακας, αρματολός και ο αόρατος καπετάνιος, στο νησί των κατεργαραίων, στο τρελοκομείο, το φάντασμα του Σεραγιού, ο Μέγας Αλέξανδρος και το καταραμένο φίδι και άλλες πολλές…
[Κάποια στοιχεία τα πήραμε από το www.theaterinfo.gr – ένα website αφιερωμένο στο θέατρο. Τα πάντα για το ελληνικό και το παγκόσμιο θέατρο, μια δημιουργία του www.internetinfo.gr. INTERNETINFO © ΘΕΑΤΡΟ INFO.GR]
Θανάσης Μουσόπουλος
Φιλόλογος-συγγραφέας-ποιητής
