«Αγιολογικές Περιδιαβάσεις Λόγου και Εικόνας»
Εδώ και εικοσιπέντε χρόνια ο Γιάννης Μενεσίδης παρουσιάζει σε καλαίσθητα βιβλία / Λευκώματα την εικαστική του εργασία. Η έκδοση του νέου έργου του «Αγιολογικές Περιδιαβάσεις Λόγου και Εικόνας», Έκδοση της Ι. Μ. Ξάνθης και Περιθεωρίου, Ξάνθη, 2020, σελ. 95, έχουν την καινοτομία να συνδυάζουν δύο τέχνες, του λόγου και της εικόνας.
Πρόκειται για 34 έργα που εκτίθενται στην αριστερή σελίδα και αντίστοιχα κείμενα στη δεξιά σελίδα. Σημειώνει σχετικά ο καλλιτέχνης: «Τα μικρά κείμενε που ακολουθούν και ερμηνεύουν τις αγιολογικές ζωγραφικές αναφορές, έχουν συχνά προσβάσεις στα κείμενα του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, που είναι υφηγητής των αρετών και σάλπιγγα του πνεύματος, όπως το απολυτίκιό του αναφέρει. Αυτού τα κείμενα επεξεργάζομαι ζητώντας τις πρεσβείες του. Ο Θεός να με ελεήσει».
Όπως σημειώνει ο μητροπολίτης Ξάνθης κ. Παντελεήμων «Σε μία εποχή όπου η αγιότητα είναι ένα ‘λησμονημένο όραμα’ για τους πολλούς, θεωρούμε μέσω του παρόντος Λευκώματος του έργου του Γιάννη Μενεσίδη το ιδεώδες της αγιότητος έρχεται ξανά στο προσκήνιο της πολιτιστικής κοινωνικής μας ζωής». Εξάλλου, ο π. Σωφρόνιος Γκουτζίνης σε προσήκον κείμενό του παρατηρεί «Ο κόσμος του Γιάννη Μενεσίδη είναι ο κόσμος μας, αλλά εκκλησιασμένος, μέσα από την ιλαρή ματιά του ζωγράφου».
Ο Γιάννης Μενεσίδης στο εκτεταμένο κείμενο «Αισθητικές προσεγγίσεις στη ζωγραφική επιφάνεια (σελ.15 – 19) σημειώνει συγκεκριμένα:
«Στη μνημική ζωγραφική καταγράφονται τα πράγματα αγαπητικά, ονειρικά, δισδιάστατα, ξεπερνώντας τη λογική και υπερνικώντας το χρόνο και τα φυσικά μεγέθη […] Το φως στη μνημική ζωγραφική είναι εσωτερικό , υπερβατικό, διαπερνά τα φυσικά εμπόδια, διεισδύει στα φυσικά σκοτάδια».
Μια ωραία και συγκινητική περίπτωση αποτελεί η Οσία Μαρία η Αιγυπτία, στη σελίδα 78 είναι η εικόνα (την οποία παραθέτω) και στη σελίδα 79 γράφει ο Γ. Μενεσίδης:
«Η Οσία Μαρία η Αιγυπτία, μπροστά στην νοητή μηλιά του προπατορικού αμαρτήματος, πατά και κεντά τον τρικέφαλο δράκοντα της πορνείας με την βοήθεια του Σταυρού. Εμποδισθείσα να προσκυνήσει τον Τίμιο Σταυρό, αφού πρότερον έζησε με ακολασίας και ηδονάς, έβαλε εγγυήτρια την Θεοτόκο και επέτυχε του ποθουμένου. Έκτοτε προσευχομένη ως φωτοφανής λαμπηδών της μετανοίας, επί 47 έτη στην έρημο, ανεδείχθη ως άγγελος Θεού και εν ειρήνη απήλθε προς Κύριον».
Στο άρθρο μου «Γιάννης Μενεσίδης, φωνή της ψυχής και της γης» (του 2012) αναφέρομαι στη σχέση του Μενεσίδη με τον δάσκαλό του Πεντζίκη. Στηριγμένος σε απόψεις ειδικών τεχνοκριτικών, βλέποντας το πλούσιο συνεχές έργο του, δέχομαι την άποψη ότι προχώρησε πέρα από τις διδαχές του δασκάλου του. Ο Χάρης Καμπουρίδης παρατηρεί: «Η καταλυτική πνευματική παρουσία του Ν. Γ. Πεντζίκη έκανε για πρώτη φορά γνωστή τη σχέση της ζωγραφικής με την ψυχική άσκηση (…) Μ’ άλλα λόγια, η μεταβίβαση από τον μακαριστό Πεντζίκη στον διάδοχο του Μενεσίδη, δεν είναι πράξη μεταβίβασης τεχνικών γνώσεων αλλά μεταβίβαση ψυχικής στάσης, της ψυχής της ίδιας […] Διάβασα μέρος από τα κείμενα του ζωγράφου. Έτσι συνειδητοποίησα και τις άλλες του πλευρές, είναι μια πνευματική προσωπικότητα ολοκληρωμένη και φωτισμένη».
Στο κείμενό μου «Αγιορείτικα σχήματα και χρώματα» για το προηγούμενο βιβλίο το 2018 σημείωνα:
«Πλούσιο το έργο του Γιάννη στην ιατρική και στην τέχνη. Και στο παρελθόν μίλησα για το έργο του, όσο μπορώ να καταλάβω, μιας και δεν είμαι ειδικός στα εικαστικά. Το βέβαιο είναι ότι εξελίσσεται και δεν μένει δογματικά κολλημένος σε αισθητικές αντιλήψεις και τεχνικές».
Και με το νέο του βιβλίο, συνύπαρξης λόγου και εικόνας, επιβεβαιώνεται η πνευματικότητα και η αισθητική ωρίμανση του Γιάννη Μενεσίδη.
Στο κείμενο / ανάλυση του νέου του βιβλίου λέγει με ειλικρίνεια: «Αγαπητοί φίλοι, αισθάνομαι χαρά να σας μεταφέρω τις αισθητικές προσεγγίσεις της ζωγραφικής επιφάνειας με την εμπειρία σαρανταπέντε ετών ενασχόλησής μου με τη ζωγραφική»
Αισθάνεται χαρά – κι εμείς αισθανόμαστε χαρά. Θυμούμαι ένα κείμενό του: Κεκρυμμένη χαρά
«Παραλληλίζω τη ζωγραφική μου με μια ροδιά που μεταφέρει έννοιες κεκρυμμένης χαράς. Γλυκαίνομαι, χάνομαι και αποσαθρώνομαι στη ζωγραφική επιφάνεια. Ψάχνω να βρω αυτά που μου χαρίζονται. Φορώ ρούχα δανεικά, σκορπίζομαι και γίνομαι πολύμορφος. Κοπιάζω, απογοητεύομαι, η επιφάνειά μου όταν φωτίζεται δωρεάν, υπερίπταμαι. Είναι κάτι που δεν το εξασφαλίζει η προσπάθειά μου. Ούτε ζωγραφικά μου παρέχεται πάντα η ασφάλεια της σωστής απόδοσης. Η εμπειρία μου με βοηθά μόνο να μην ξεστρατίσω. Θα ήθελα να υπάρχω εν ονόματι του πλήθους που χάνομαι».
Κλείνοντας παραθέτω ένα σύντομο εργοβιογραφικό σημείωμα:
Ο Γιάννης Μενεσίδης γεννήθηκε στη Δράμα το 1947. Σπούδασε ιατρική στο Α.Π.Θ. και ειδικεύτηκε στην πνευμονολογία – φυματιολογία. Από το 1980 ζει στην Ξάνθη και ως τη συνταξιοδότησή του ήταν διευθυντής του Πνευμονολογικού τμήματος του Γενικού Νοσοκομείου Ξάνθης. Μαθήτευσε κοντά στον Ν.Γ. Πεντζίκη. Συνεργάστηκε με τη μικρή πινακοθήκη «Διαγώνιος» (1975-1995). Εκθέτει από το 1975 ομαδικά και από το 1981 ατομικά. Πραγματοποίησε πολλές ατομικές εκθέσεις (Θεσσαλονίκη, Αθήνα, Ξάνθη και Δράμα). Δέκα εκδόσεις τέχνης κυκλοφόρησαν για το έργο του. Είναι μέλος του Σ.Κ.Ε.Τ.Β.Ε. και της Ε.Ε.Ι.Κ. (Ελληνικής Εταιρείας Ιατρών Καλλιτεχνών). Έργα του υπάρχουν στην Πινακοθήκη της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, στη Δημοτική Πινακοθήκη Ξάνθης, στη Μ.Κ.Ε. «Τέχνη», στο Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης και σε ιδιωτικές συλλογές.
Είναι συλλέκτης κοχυλιών και πετρωμάτων.
Θανάσης Μουσόπουλος
Φιλόλογος, συγγραφέας, ποιητής
