Τον Κομοτηναίο φιλόλογο Γιάννη Στρούμπα τον γνωρίζω εδώ και πολλά χρόνια. Τα φιλικά συναισθήματά μας είναι αμοιβαία. Πολλές φορές έχουμε συνεργαστεί, έχει γράψει για τα ποιητικά έργα μου επαινετικά. Για το έργο του έχω γράψει και εγώ, για τις ποιητικές του συλλογές και για το δοκίμιο «Άσυλο Ανιάτων» (2013). Το 2018 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καλλιγράφος το νέο βιβλίο του «Κλεφτοπόλεμος – τα κείμενα της κρίσης» με πρόλογο του Κώστα Βεργόπουλου, σελ. 296.
Πρόκειται για άρθρα και βιβλιοπαρουσιάσεις που δημοσιεύθηκαν (σχεδόν όλα) στον έντυπο «Αντιφωνητή» της γείτονος Κομοτηνής, κατά το χρονικό διάστημα 2011 – 2016. Ο Πρόλογος του αείμνηστου Κ. Βεργόπουλου είναι του 2015.
Τα κείμενα καλύπτουν το διάστημα της λεγόμενης «κρίσης» με τις κυβερνήσεις των συγκυβερνήσεων με τα μνημόνια και την πρώτη διακυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ. Ο Επίλογος γράφτηκε το Καλοκαίρι του 2018.
Τον τόμο μού τον χάρισε ο συγγραφέας τον Νοέμβρη 2018, τώρα όμως αξιώθηκα να τον μελετήσω, κρατώντας σημειώσεις, φέρνοντας στη μνήμη μου τα γεγονότα της παρελθούσας δεκαετίας, θαυμάζοντας την ικανότητα του Γιάννη Στρούμπα να μιλά για οικονομικά και πολιτικά θέματα με καθαρότητα, ειλικρίνεια και πραότητα. Δεν «Δίνει γραμμή», απλώς διερευνά και αναζητεί τη «γραμμή της κρίσης». Σκέφτηκα να προσεγγίσω το βιβλίο αυτό ως έναν «Προεκλογικό Οδηγό», μέρες που είμαστε.
Ξεκινώ με ένα απόσπασμα από τον πρόλογο του Κώστα Βεργόπουλου:
«Τα κείμενα του Γιάννη Στρούμπα, φωτίζοντας πολύπλευρα το σημερινό κοινωνικό αδιέξοδο, συμβάλλουν στο να κατανοηθεί και συνεπώς στο να ξεπεραστεί. Συνθέτουν ένα μωσαϊκό πάνω στην κρίση, με ψηφίδες του τις επιμέρους όψεις που συναπαρτίζουν τη σημερινή καταθλιπτική πραγματικότητα: κατεδάφιση των εργασιακών δικαιωμάτων, ενοχοποίηση των μικρομεσαίων κοινωνικών στρωμάτων, διάλυση κάθε συνοχής του κοινωνικού, οικονομικού και πολιτιστικού ιστού της χώρας. Αυτοκτονίες στη σειρά, μαζική μετανάστευση και ξεριζωμός των νέων. Λεηλασία και παράδοση της χώρας στην απληστία των διεθνών τοκογλύφων. Στις διαβεβαιώσεις των κυβερνώντων ότι δήθεν αυτή η εφαρμοζόμενη συνταγή αποτελεί «μονόδρομο», τα κείμενα αυτού του βιβλίου δείχνουν με πειστικό τρόπο το ακριβώς αντίθετο: ότι με αυτή τη συνταγή ουδέν πρόβλημα προωθείται ούτε τίθεται σε καλύτερους όρους, αλλά αντίθετα όλα περιπλέκονται και επιδεινώνονται ακόμη περισσότερο».
Στο Διάστιχο η Ανθούλα Δανιήλ ασχολείται εμπεριστατωμένα με το βιβλίο του Γ. Στρούμπα, απομονώνω κάποια σημεία που προσυπογράφω:
«Για όποιον ξέρει καλά το ποιητικό έργο του Στρούμπα, είναι εύκολο να αναγνωρίσει την πολιτική κριτική του, αφού αυτή αποτελεί την άλλη όψη της ποιητικής. Επομένως, με όποια ιδιότητα ή ειδικότητα και να κάτσει στον υπολογιστή του, για το ίδιο θέμα θα γράψει. Με σοβαρότητα, με υπευθυνότητα, με γνώση, αλλά και με χιούμορ και αυτοσαρκασμό. Τον Στρούμπα τον ενδιαφέρει η Ελλάδα και οι Έλληνες, και αυτό είναι φανερό σε κάθε φράση του. Η Ελλάδα και όσα συμβαίνουν στο έδαφός της, στον λαό της, αφού μια χώρα δεν αποκτά υπόσταση μόνο από τη γη, τη θάλασσα, τα σπίτια και τα δέντρα της, αλλά από τους ανθρώπους που την κατοικούν· «άνδρες πόλις και ου τείχη ουδέ νήες ανδρών κεναί», που έλεγε και ο Θουκυδίδης. Δηλαδή, οι άνθρωποι είναι η πόλις, η Ελλάδα με τους ανθρώπους της και όχι η Ελλάδα χωρίς ανθρώπους».
Και ένα ακόμη απόσπασμα της Ανθούλας Δανιήλ που απαντά στο εύλογο ερώτημα του αναγνώστη και της αναγνώστριας, Γιατί ο τίτλος «Κλεφτοπόλεμος»;
«Ο Στρούμπας, όπως είπαμε, είναι και ποιητής και ως ποιητής αλλά και ως φιλόλογος έχει μεγάλη αίσθηση της γλώσσας και ξέρει καλά και το σημαίνον και το σημαινόμενο. Κι ενώ η πολιτική του γλώσσα είναι λόγος καθαρός, ορθολογιστικός, δημοσιογραφικός, με βάρος στην κυριολεξία, ο τίτλος του είναι ποιητικός, συνυποδηλωτικός. Ο «Κλεφτοπόλεμος» του Στρούμπα στον κλεφτοπόλεμο των αγωνιστών του ’21 παραπέμπει, σ’ εκείνους που δεν είχαν τίποτα αλλά ξεσηκώθηκαν εναντίον μιας αυτοκρατορίας και ας τους έλεγε ο κόσμος τρελούς, όπως γράφει ο Κολοκοτρώνης στα Απομνημονεύματά του. Σ’ εκείνους τους τρελούς και απελπισμένους για «Ελευθερία ή Θάνατο». Στην παρούσα κρίση ο θάνατος έχει έρθει. Ελπίζουμε, όμως, στην ελευθερία και ας μην έχουμε τις δυνάμεις των θηρίων να παλέψουμε στήθος με στήθος· με «Κλεφτοπόλεμο», επομένως, θα αντιμετωπίσουμε τα θερία που μας τρώνε, αλλά θα μείνει και μαγιά… όπως είπε και ο Στρατηγός Μακρυγιάννης στον Ντερνύ».
Διαβάζοντας τον Κλεφτοπόλεμο αναρωτήθηκα πώς ο φίλος Γιάννης ανταποκρίθηκε σε ένα τόσο δύσκολο θέμα. Ο ίδιος γράφει στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου του:
«Ο τρόπος με τον οποίο εισήλθε η χώρα στην οικονομική περιπέτεια παραμένει θολός για όσους δεν έχουν εξειδικευμένες οικονομικές γνώσεις, και το ίδιο ισχύει τότε για τον γράφοντα. Η εξέλιξη της οικονομικής κρίσης θα συνοδευτεί από μια προσωπική προσπάθεια να καταστούν σαφή τα αίτιά της και οι στοχεύσεις των δρομολογημένων της μέτρων. Η προσπάθεια αυτή περιλαμβάνει, στα πρώτα της βήματα, την προσεκτική καταγραφή των συνθηκών, της επιχειρηματολογίας όσων υποστηρίζουν την αναγκαιότητα των μέτρων, καθώς και των πρώτων αντιφάσεων επί της συγκεκριμένης επιχειρηματολογίας· περιλαμβάνει όμως και τη μελέτη εξειδικευμένων βιβλίων, η οποία σταδιακά επιτρέπει στον γράφοντα να διαμορφώσει προσωπική άποψη για τα συμβαίνοντα».
Σε επόμενο σημείο του ίδιου κειμένου ο Γ. Στρούμπας γράφει: «Τρία περίπου χρόνια αργότερα, στις 22 Ιουνίου 2018, το συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης έθεσε τυπικά τέρμα στην οκτάχρονη περίοδο των μνημονίων για την Ελλάδα. Το τυπικό τούτο τέλος, ωστόσο, στην πράξη δεν συνεπάγεται την αλλαγή των συνθηκών για τη χώρα. Το χρέος παραμένει σε δυσθεώρητα ύψη· η λιτότητα προβλέπεται να συνεχιστεί για αρκετές ακόμη δεκαετίες· στη μετανάστευση των νέων σε χώρες του εξωτερικού προς αναζήτηση εργασίας δεν έχει επιτευχθεί καμία ανάσχεση· παράλληλα, ο πληθυσμός της χώρας συρρικνώνεται και γερνά, με τις πληθυσμιακές προβλέψεις για την Ελλάδα των ερχόμενων δεκαετιών να είναι εφιαλτικές».
Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον ανάγνωσμα το βιβλίο που προσπάθησα να σας παρουσιάσω, κατά την περίοδο που διανύουμε.
Όπως λέει ο συγγραφέας:
«Εκτός από Κούγκι, υπάρχει και ο κλεφτοπόλεμος, που επιτρέπει το ξαφνικό χτύπημα και την απομάκρυνση του αντιστεκόμενου από το επικίνδυνο πεδίο βολής» (σελ. 261).
ΒΙΟ-ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ:
Ο Γιάννης Στρούμπας γεννήθηκε το 1973. Κατάγεται από την Κομοτηνή, όπου και διαμένει μόνιμα. Είναι φιλόλογος και διδάσκει στη μέση εκπαίδευση. Συνεργάζεται με λογοτεχνικά περιοδικά και έχει εκδώσει ΠΟΙΗΣΗ: Τ’ αναγκαία προς το τ-ζην (ποιητικές γ-ραφές), εκδ. Γαβριηλίδης, Αθήνα 2006 – Λεπρές ισορροπίες, εκδ. Γαβριηλίδης, Αθήνα 2010 – Γραφείον ενικού τουρισμού, εκδ. Καλλιγράφος, Αθήνα 2016.
ΔΟΚΙΜΙΟ: Άσυλο ανιάτων, πρόλογος Νάσος Βαγενάς, εκδ. Καλλιγράφος, Αθήνα 2013. Κλεφτοπόλεμος – τα κείμενα της κρίσης, πρόλογος Κώστας Βεργόπουλος, εκδ. Καλλιγράφος, Αθήνα 2018.
Θανάσης Μουσόπουλος
Φιλόλογος-συγγραφέας-ποιητής
