Ένα ευρύ φάσμα ατομικών και συστημικών προβλημάτων διαχειρίζεται η Ανεξάρτητη Αρχή, μέσα από τις αναφορές των πολιτών. Ευρεία περιοδεία κλιμακίου στην ΑΜΘ
Στα γραφεία του «Ε» ο Σ.τ.Π. Ανδρέας Ποττάκης: «το μεταναστευτικό δεν είναι μία πρόσκαιρη κατάσταση, απαιτείται ολοκληρωμένο σχέδιο και λειτουργικός μηχανισμός»
Σήμερα ολοκληρώνεται η περιοδεία στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη πολυμελούς κλιμακίου του Συνήγορου του Πολίτη, μαζί με τον ίδιο τον επικεφαλής Ανδρέα Ποττάκη, προκειμένου να διερευνηθεί η κατάσταση σε υπηρεσίες και φορείς και να ελεγχθούν επί τόπου καταγγελίες που έχουν τεθεί υπόψη της Ανεξάρτητης Αρχής. Οι αυτοψίες πραγματοποιούνται είτε προγραμματισμένα, είτε αιφνιδιαστικά, προκειμένου ο Συνήγορος του Πολίτη να αποκτήσει επαφή και ίδια άποψη για ζητήματα προστασίας των δικαιωμάτων των πολιτών, αλλά και να έχει συνεχή ενημέρωση για κομβικά θέματα που απασχολούν την αρχή, όπως οι συνθήκες διαβίωσης ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων, Ρομά και προσφύγων. Στην περιοδεία τους στην ΑΜΘ κλιμάκια του Συνηγόρου επισκέφθηκαν διάφορες υπηρεσίες και φορείς, όπως φυλακές, κρατητήρια, προαναχωρησιακά κέντρα (μεταξύ αυτών και της Ξάνθης), υπηρεσίες υποδοχής και ταυτοποίησης μεταναστών, κέντρα πρώτης υποδοχής, καθώς και τον οικισμό του Δροσερού.
Οι επισκέψεις κλιμακίων του Συνηγόρου του Πολίτη στις περιοχή είναι τακτικές, ωστόσο η προκείμενη εντάσσεται στην εκτεταμένη περιοδεία που πραγματοποιεί η αρχή στις Περιφέρειες της χώρας, με την ΑΜΘ να είναι τέταρτη κατά σειρά στον προγραμματισμό.
Σκοπός πέρα από τις αυτοψίες, είναι η προσέγγιση και η γνωριμία με τις τοπικές κοινωνίες, προκειμένου να ενημερωθούν για τις εξαιρετικά διευρυμένες αρμοδιότητες του θεσμού και να πληροφορηθούν τους τρόπους που μπορούν οι πολίτες να απευθυνθούν στην Αρχή, μιας και όπως παρατηρείται, η ελληνική Περιφέρεια υποεκπροσωπείται στις αναφορές και τα αιτήματα προστασίας ή συνδρομής.
Με την ευκαιρία της επίσκεψης στην Ξάνθη, ο Συνήγορος του Πολίτη Ανδρέας Ποττάκης συνομίλησε με την εφημερίδα μας, αναδεικνύοντας την εγρήγορση και το ενδιαφέρον της Αρχής στον εντοπισμό και την κατανόηση των κρίσιμων προβλημάτων της περιοχής, με βάση τόσο κεντρικά θέματα που απασχολούν πανελλαδικά, όσο και επιμέρους ζητήματα που αναδεικνύονται στην περιοχή και αφορούν στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της.
Αδικαιολόγητο να μην είναι ακόμη σε θέση η Πολιτεία να λειτουργήσει αποτελεσματικά έναν μηχανισμό για τις προσφυγικές/μεταναστευτικές ροές
Ένα από τα κορυφαία ζητήματα που απασχολούν τον Συνήγορο του Πολίτη, που από κάποιους συγκέντρωσε ακόμη και… κριτική για το επισταμένο ενδιαφέρον είναι η διαχείριση του προσφυγικού και μεταναστευτικού, η προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών ξένων χωρών που έρχονται στη χώρα από την Ασία ή την Αφρική, κυρίως των παιδιών και οι συνθήκες διαβίωσης στη χώρα. Μάλιστα, εκπρόσωπος της Αρχής βρίσκεται κάθε εβδομάδα στη Μυτιλήνη, προκειμένου να εποπτεύει τη διαδικασία επαναπροωθήσεων στην Τουρκία. «Η περιοχή της ΑΜΘ, όπως και των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου κλήθηκε να αναλάβει δυσανάλογο βάρος, όσον αφορά στη διαχείριση προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών. Και μπορούμε να πούμε ότι το 2015 είχαμε να έκρηξη στις προσφυγικές ροές, ωστόσο σήμερα, που ο πληθυσμός των προσφύγων και μεταναστών παραμένει σταθερός και η κατάσταση είναι πλέον διαχειρίσιμη είναι αδικαιολόγητο να συνεχίζουμε να παρατηρούμε ελλείμματα και προβλήματα», σχολιάζει ο κ. Ποττάκης, εξηγώντας ότι πλέον η αναζήτηση διόδου προς την Ευρώπη, όπως παρατηρείται, δεν αφορά μόνο πολίτες χωρών που βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση, αλλά και ανθρώπους που εγκαταλείπουν τις χώρες τους σε Ασία και Αφρική λόγω της κλιματικής αλλαγής ή για οικονομικά αίτια και άρα η χώρα πρέπει να συντονιστεί στη συνεχή υποδοχή προσφύγων ή μεταναστών. Ο ίδιος εξηγεί ότι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που παρουσιάστηκαν ήταν η αδυναμία της Πολιτείας να απορροφήσει τα κονδύλια από την ΕΕ που προοριζόταν για το μεταναστευτικό, με αποτέλεσμα, το πρώτο κυρίως διάστημα της έκρηξης των προσφυγικών ροών, να αξιοποιούνται σχεδόν αποκλειστικά τα κονδύλια για την Ανθρωπιστική Βοήθεια από Διεθνείς Οργανισμούς και ΜΚΟ. Ο ίδιος εκδήλωσε ακόμη επιφυλάξεις για τον τρόπο τελικά που διενεργήθηκαν ή διενεργούνται οι έλεγχοι από την πλευρά της ΕΕ για την αξιοποίηση των κονδυλίων. Παρόλα αυτά παρατηρεί ότι στην ηπειρωτική Ελλάδα υπάρχει προοδευτικά μια βελτίωση, κάτι που δεν ισχύει στα νησιά του Β. Αιγαίου, όπου η κοινή δήλωση ΕΕ-Τουρκίας, δημιουργεί μια ασφυκτική συνθήκη, με την υποχρέωση των μεταναστών και προσφύγων να παραμένουν εκεί, ενώ δημιουργεί και ζητήματα άνισης μεταχείρισης για όσους αιτήθηκαν άσυλο πριν και μετά την κοινή δήλωση, αφού διέπονται από άλλο καθεστώς.
«Είναι λάθος να αντιμετωπίζουμε την κατάσταση σαν κάτι που ήρθε και θα παρέλθει. Η σύνθεση των πληθυσμών που έρχονται, μας δείχνει ποιοι διεκδικούν πρόσβαση στην Ευρώπη και αυτό θα έπρεπε να χτυπά «καμπανάκι» στη Διοίκηση για τη συνεχή ετοιμότητα του μηχανισμού για τη διαχείριση της κατάστασης.», τονίζει ο κ. Ποττάκης, εξηγώντας ότι συνολικά η Ευρώπη αδυνατεί να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. «Παρατηρούμε την απόλυτη αδράνεια, απόλυτη αμηχανία και απόλυτο αιφνιδιασμό σε όλη την Ευρώπη, ενώ έχει γίνει πια σε όλους σαφές ότι όσο δεν υπάρχει σχέδιο, θα γίνεται ακόμη πιο έντονο το κλίμα ξενοφοβίας και μισαλλοδοξίας», σημειώνει επιτακτικά.
Σωρηδόν καταγγελίες για τη Φορολογική Διοίκηση και τα Ασφαλιστικά Ταμεία στο ΣτΠ
Αναφορικά με τα συχνότερα ζητήματα που συναντά η Αρχή, μέσα από τις αναφορές των πολιτών, ο κ. Ποττάκης παρατήρησε ότι την τελευταία δεκαετία σταθερά τα περισσότερα αιτήματα αφορούν διαφορές με τη Φορολογική Διοίκηση, την Πρόνοια και την Ασφάλιση. «Αυτό συμβαίνει όχι τόσο γιατί οι πολίτες αναγνωρίζουν αυτά ως μοναδικά προβλήματα, αλλά γιατί αυτά τους απασχολούν περισσότερο», σχολίασε ο ίδιος επισημαίνοντας ότι σε κάθε αναφορά ακολουθεί αξιολόγηση που κρίνει αν το πρόβλημα είναι ατομικό ή συστημικό, ώστε να παρέμβει κατάλληλα. «Ο Συνήγορος του Πολίτη» παρεμβαίνει σε ατομικές υποθέσεις που κρίνει ότι δεν προασπίζονται επαρκώς τα δικαιώματα του πολίτη (σ.σ. όπως πρόσφατη περίπτωση φοιτήτριας του ΔΠΘ), αλλά συχνά δρομολογεί και παρεμβάσεις προς την κεντρική Διοίκηση και την κυβέρνηση όταν διαπιστώνει ότι σε κάποια θέματα απαιτείται άλλη ερμηνεία ή νομοθετική ρύθμιση», εξηγεί διευκρινιστικά.
Ένα από αυτά είναι και η καταβολή του κοινωνικού μερίσματος του 2014, που εξαγγέλθηκε, αλλά δεν δόθηκε ποτέ. «Εξαγγέλθηκε από άλλη κυβέρνηση, αλλά για εμάς ως Ανεξάρτητη Αρχή το κράτος έχει συνέχεια και οφείλουμε να προασπίσουμε το κράτος δικαίου. Υπό αυτή την έννοια δεν μας ενδιαφέρει η αλλαγή κυβέρνησης, γι’ αυτό απευθυνθήκαμε στην παρούσα κυβέρνηση και αναμένουμε να δούμε τον τρόπο που θα το εκκαθαρίσει. Μπορεί κάποια ζητήματα να αργούν, ωστόσο εμείς τα επαναφέρουμε μέχρι την οριστική διευθέτηση», επισημαίνει ο Συνήγορος.
Επιτόπιες επαφές, τηλεφωνική γραμμή και ηλεκτρονική πλατφόρμα δίνουν τη δυνατότητα προσέγγισης με το θεσμό του ΣτΠ
Ουσιαστικά, το εύρος των αρμοδιοτήτων του Συνηγόρου που αφορά τη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης αλλά και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα καθιστά το θεσμό αρμόδιο και απαραίτητο για ένα εξαιρετικά διευρυμένο φάσμα υποθέσεων των πολιτών.
Βέβαια, όχι τόσο διευρυμένο όσο τα θέματα που καλείται καθημερινά να αντιμετωπίσει η γραμμή υποστήριξης που δέχεται τηλεφωνήματα, ακόμη και για προσωπικές υποθέσεις ή οικογενειακά παράπονα! «Καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε τα πάντα!», σημειώνει με χαμόγελο ο κ. Ποττάκης, εξηγώντας ωστόσο ότι η υποστήριξη από τον Συνήγορο είναι σημαντική ακόμη και για να κατευθύνουν τον πολίτη στην υπηρεσία που πρέπει να απευθυνθεί ή να τον καθοδηγήσουν για τον τρόπο διαχείρισης της υπόθεσής του.
Να σημειώσουμε ότι ο Συνήγορος του Πολίτη δέχεται περίπου 50.000 τηλεφωνήματα το χρόνο, παράλληλα με τις ηλεκτρονικές και τις επί τόπου αναφορές, ενώ λειτουργεί με αυξημένες αρμοδιότητες και το 1/3 του προϋπολογισμού που είχε το 2010 η Αρχή, ακολουθώντας μαζί με την υπόλοιπη Διοίκηση τις επιταγές της δημοσιονομικής προσαρμογής.
Ελένη Διαφωνίδου
ediafonidou@empros.gr
