Μετά τις νέες παραιτήσεις μελών από το Συμβούλιο του ΔΠΘ, οι αρμοδιότητές του περνούν πλέον στην Σύγκλητο
Θ. Καραμπίνης: «Ίσως δεν ήμασταν ώριμοι για μια τέτοια αλλαγή, που αποδίδει στο εξωτερικό»
Μπαράζ παραιτήσεων των μελών των Συμβουλίων των ΑΕΙ βρίσκεται σε εξέλιξη τις τελευταίες μέρες, καθώς στην πλειονότητά τους οι Έλληνες επιστήμονες που ήρθαν από το εξωτερικό στη χώρα μας για να βοηθήσουν στην λειτουργία της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης δεν δέχονται την παράταση της θητείας τους από την κυβέρνηση κατά ένα χρόνο. Με επιστολές τους παραιτήθηκαν τις τελευταίες μέρες τα μέλη του Συμβουλίου του Πανεπιστημίου Αθηνών, του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Από τον ‘’χορό’’ των παραιτήσεων δεν εξαιρείται και το δικό μας Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Σύμφωνα με την Πρυτανεία του ΔΠΘ: «Όπως είναι γνωστό, τα Συμβούλια των Πανεπιστημίων αποτελούνταν από 15 μέλη, με βάση το Νόμο 4009. Μετά τις νέες παραιτήσεις μελών του Συμβουλίου του Δ.Π.Θ., στη σύνθεσή του έχουν μείνει συνολικά 5 μέλη (4 εξωτερικά και 1 εσωτερικό) με αποτέλεσμα να αδυνατεί να λάβει αποφάσεις και να ασκήσει τις εκ του Νόμου οριζόμενες αρμοδιότητές του, οι οποίες, σύμφωνα με το άρθρο 26 παρ.4 του Ν.4386/2016 ασκούνται από τη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου».
Εφόσον δεν γίνονται νέες εκλογές, παραιτούνται διαμαρτυρόμενα τα μέλη των Συμβουλίων
Όπως είναι γνωστό, η θητεία των μελών των Συμβουλίων των ΑΕΙ παρατάθηκε πρόσφατα από το υπουργείο Παιδείας, το οποίο βρέθηκε στην αμήχανη θέση να μην μπορεί να τα καταργήσει, κατά την βούληση που είχε εκφράσει ο ΣΥΡΙΖΑ προεκλογικά, καθώς αποτελούσαν όργανα που δεν είχαν αξιολογηθεί από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, αλλά δεν υπήρχε και το νομικό πλαίσιο για την ανανέωση της θητείας των μελών τους. Η διαφωνία των παραιτηθέντων μελών έγκειται στην αντίθεσή τους στην παράταση της θητείας των Συμβουλίων, καθώς είχαν ζητήσει από το Υπουργείο την ανάκλησή της και τη διενέργεια εκλογών για την ανάδειξη νέων Συμβουλίων, όπως προέβλεπε ο σχετικός νόμος. Στην λήψη αυτής τους της απόφασης, βέβαια, συνέτεινε και το γεγονός της απαξίωσης και του σταδιακού περιορισμού των αρμοδιοτήτων του Συμβουλίου, ιδίως αυτών που αφορούσαν στον μακροχρόνιο στρατηγικό σχεδιασμό.
Ποιος ήταν ο ρόλος των Συμβουλίων των ΑΕΙ;
Τα Συμβούλια στα ΑΕΙ ήταν η καινοτομία του νόμου Διαμαντοπούλου που συμβόλισε την αλλαγή. Στη συνέχεια δαιμονοποιήθηκαν συγκεντρώνοντας τα περισσότερα πυρά των αντιπάλων του νόμου. Η αρχική σύλληψη ήθελε τα Συμβούλια να αναλαμβάνουν την επιτελική διοίκηση των Ιδρυμάτων. Θα επέλεγαν τον Πρύτανη και τους κοσμήτορες και θα σχεδίαζαν την οικονομική πολιτική. Με μέλη και εκτός πανεπιστημίου, αλλά με γνώση και εμπειρία διοίκησης τέτοιων θεσμών, η ελπίδα ήταν ότι θα έφερναν διεθνή ακαδημαϊκά πρότυπα και θα έβγαζαν τα ΑΕΙ από τον αυτάρεσκο λήθαργο και την διεκπεραιωτική τους ρουτίνα. Η λογική του νόμου ήταν μία από πάνω προς τα κάτω διοίκηση με λογοδοσία κάθε οργάνου προς το ανώτερο, ώστε να διακοπεί η σχέση εξάρτησης, και συχνά συναλλαγής, των οργάνων από τους ψηφοφόρους τους. Πριν καν ψηφιστεί ο νόμος, μετά από πίεση που ασκήθηκε από τον πανεπιστημιακό συνδικαλισμό και βρήκε απήχηση στις κοινοβουλευτικές ομάδες όλων των κομμάτων, άλλαξε η πρόβλεψη για επιλογή των πρυτάνεων και κοσμητόρων από τα Συμβούλια και εισήχθη ο προβληματικός συμβιβασμός να επιλέγει το Συμβούλιο έως τρεις υποψηφίους και να γίνεται στη συνέχεια εκλογή από τα μέλη ΔΕΠ. Οι αλλαγές Αρβανιτόπουλου περιόρισαν έτι περαιτέρω τις αρμοδιότητες των Συμβουλίων σε καθαρά εποπτικές και δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για μία διελκυστίνδα μεταξύ πρυτάνεων-Συμβουλίων.
Τι πέτυχαν τα Συμβούλια;
Το σπουδαιότερο, που κατά κοινή ομολογία πέτυχαν, ήταν ότι και μόνη η παρουσία τους διέρρηξε το κλειστό σύστημα διοίκησης των ΑΕΙ, που διαιώνιζε μία κατάσταση παγιωμένων προβληματικών πρακτικών και αδιαφάνειας. Η πρόσβαση που είχαν τα Συμβούλια στα οικονομικά στοιχεία των ιδρυμάτων (λόγω της έγκρισης προϋπολογισμών και απολογισμών), έδωσε τη δυνατότητα στα πιο τολμηρά εξ αυτών να θέσουν ζήτημα ελέγχων για σοβαρά προβλήματα που εντόπισαν, χωρίς ωστόσο να πραγματοποιηθεί κάποιος εξ αυτών, διότι δεν διέθεταν τους πόρους και τις αρμοδιότητες να τους επιβάλλουν. Επιπλέον, στα Συμβούλια αναζήτησαν δικαιοσύνη μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας, που βρίσκονταν εκτός του συστήματος διοίκησης, καταγγέλλοντας πολλά κακώς κείμενα, χωρίς όμως και πάλι απτό αποτέλεσμα, αφού τα Συμβούλια δεν είχαν τις αρμοδιότητες να επέμβουν ή να επιβάλλουν την τήρηση νόμων και κανονισμών. Στα Συμβούλια των Ιδρυμάτων μετείχαν ως εξωτερικά μέλη μερικοί από τους πιο λαμπρούς επιστήμονες που διαθέτουμε στο εξωτερικό. Όλοι αυτοί ήρθαν αφιλοκερδώς να βοηθήσουν τα πανεπιστήμια και τη χώρα προσφέροντας τον χρόνο, τις γνώσεις, την πείρα, τις ιδέες, τη φήμη και τη δουλειά τους. Αντιμετώπισαν κατά κανόνα την καχυποψία, την επιφυλακτικότητα, τη λοιδορία, και την εχθρότητα.
Θ. Καραμπίνης: «Ξεκινήσαμε με μεγάλες προσδοκίες, αλλά καταλήξαμε να ασχολούμαστε μόνο με καταγγελίες»
Όπως δήλωσε μιλώντας στο «Ε» ο Πρύτανης του ΔΠΘ, Θανάσης Καραμπίνης, οι προσδοκίες ήταν μεγάλες στο ξεκίνημα, γι’ αυτό και ο ίδιος συμμετείχε, πλειοψηφώντας την πρώτη χρονιά. «Ο σταδιακός ψαλιδισμός αρμοδιοτήτων και το νομικό κενό έφεραν την απαξίωση, και καταλήξαμε να έχουμε στο Συμβούλιο του ΔΠΘ 8 μέλη, οριακό αριθμό, τα οποία μειώθηκαν ακόμη παραπάνω όταν έφυγε ο κ. Κατρούγκαλος και εγώ ανέλαβα την πρυτανεία», ανέφερε ο κ. Καραμπίνης, σημειώνοντας χαρακτηριστικά: «Ίσως δεν ήμασταν ώριμοι για μια τέτοια αλλαγή, που λειτουργεί εδώ και χρόνια στο εξωτερικό». Δεν παρέλειψε βέβαια να σχολιάσει ότι κάποια μέλη Συμβουλίων έβλεπαν τους εαυτούς τους ως ένα είδος υποκατάστατου του πρύτανη, κάτι που δημιουργούσε μια διελκυστίνδα μεταξύ τους. Ο Πρύτανης του ΔΠΘ τόνισε ότι ενώ ο σκοπός ήταν κυρίως η κατάθεση προτάσεων για αναπτυξιακές προοπτικές, η αποδυνάμωση του ρόλου τους από εγκριτικό σε εποπτικό, οδήγησε τα Συμβούλια να ασχολούνται τον τελευταίο ενάμιση χρόνο μόνο με καταγγελίες. Ο κ. Καραμπίνης έχει ήδη προχωρήσει στις τυπικές διαδικασίες μεταφοράς των αρμοδιοτήτων του Συμβουλίου στην Σύγκλητο του Πανεπιστημίου.
ΧΑΡΗΣ ΔΙΑΦΩΝΙΔΗΣ
chdiafonidis@empros.gr
