Ο καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Αθηνών, Μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος, μιλά στο «Ε» για τον ρόλο της Εκκλησίας σήμερα
Υπέρμαχος μιας Εκκλησίας με ουσιαστικό λόγο και μέσα στην κοινωνία, στηλιτεύει τον λαϊκισμό, που θεωρεί μεγάλο πρόβλημα της εποχής μας
Ένας από τους προσκεκλημένους αρχιερείς του Μητροπολίτη Ξάνθης για τον προχθεσινό εορτασμό του πολιούχου Ξάνθης Τιμίου Προδρόμου ήταν ο Μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος. Ένας από τους λόγιους ιεράρχες της Ελλαδικής Εκκλησίας, καθηγητής Θεολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, μέλος σε πολλές επιτροπές της Ιεράς Συνόδου για ευρωπαϊκά θέματα και ζητήματα διαλόγου με άλλες Εκκλησίας, συμμετείχε ως μέλος της αντιπροσωπείας της Εκκλησίας της Ελλάδος στην πρόσφατη Πανορθόδοξη Σύνοδο στην Κρήτη, και ως υπεύθυνος στην Διορθόδοξη Γραμματεία της Συνόδου, μετέχοντας σε όλο το προπαρασκευαστικό στάδιο της Συνόδου από το 2000 και εξής. Το «Ε» εξασφάλισε μια αποκλειστική συνέντευξη με τον Μητροπολίτη Μεσσηνίας, στην οποία συζητήθηκε από πολλές πλευρές ο ρόλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην σύγχρονη κοινωνία.
Η Πανορθόδοξη Σύνοδος είναι μια κοινή φωνή της Εκκλησίας προς τον κόσμο
Το ζήτημα που απασχόλησε ιδιαίτερα τους εκκλησιαστικούς κύκλους το καλοκαίρι, ήταν η σύγκληση της Πανορθόδοξης Συνόδου στην Κρήτη. Πολλά ακούστηκαν, πολλά γράφηκαν, και τώρα που η ‘’σκόνη’’ έχει κατακάτσει, ο Μητρ. Μεσσηνίας είναι ο πλέον αρμόδιος για να περιγράψει το τι έγινε πραγματικά. Τα αποτελέσματα και η αξιολόγηση του έργου των Συνόδων δεν είναι μια στιγμιαία κατάσταση, όπως είπε, αλλά χρειάζεται μια μακρά διαδικασία για να εκτιμηθούν θετικά ή αρνητικά. «Το γεγονός όμως αυτό καθεαυτό της σύγκλησης της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου ως τρόπου έκφρασης της πανορθόδοξης ενότητας και της μίας κοινής φωνής της Ορθόδοξης Εκκλησίας προς τον κόσμο είναι όντως σημαντικό», δήλωσε χαρακτηριστικά. Ως δεύτερο σημαντικό στοιχείο ανέφερε τα κείμενα τα οποία απαντούν και απευθύνονται σε ένα ευρύτερο κοινό, χριστιανικό και μη, και μέσα από αυτά δίνονται ορισμένες απαντήσεις και θέσεις για σύγχρονα προβλήματα: κοινωνικά, οικονομικά, σχέσεως των λαών, οικολογικά, βιοηθικά και βιοτεχνολογικά. «Αυτό είναι το δεύτερο σημαντικό, αφού πλέον έχουμε μία κατασταλαγμένη, ευσύνοπτη, αλλά ουσιαστική αποτύπωση των θέσεων σύνολης της Ορθόδοξης Εκκλησίας για τα προβλήματα που απασχολούν την ανθρωπότητα», σημείωσε ο ίδιος, για να προσθέσει ως τρίτο σημαντικό στοιχείο το κείμενο που περιγράφει πώς καθορίζονται οι σχέσεις μας με τις άλλες Εκκλησίες και ομολογίες.
Οι πολιτικές σκοπιμότητες πίσω από την μη συμμετοχή στην Σύνοδο
Αναφορικά με το πρόβλημα της μη συμμετοχής των τεσσάρων Εκκλησιών, Ρωσίας, Βουλγαρίας, Αντιοχείας και Γεωργίας, που δημιούργησε αρνητική εικόνα για την ενότητα της Εκκλησίας, ο κ. Χρυσόστομος τόνισε ότι σε καμία Σύνοδο, ακόμη και στις Οικουμενικές που έγιναν, δεν υπήρχε η συνολική εκπροσώπηση όλων των τοπικών Εκκλησιών. Δεν έκρυψε ότι οι μεθοδεύσεις της τελευταίας στιγμής πιθανώς να οφείλονται σε πολιτικές σκοπιμότητες, καθώς κάποιοι αντιλήφθηκαν το γεγονός της Συνόδου όχι μόνο ως ένα γεγονός εκκλησιολογικό, αλλά κυρίως ως ένα μέσο εξωτερικής πολιτικής. «Όλες οι Εκκλησίες σε όλο το προπαρασκευαστικό στάδιο είχαν αποδεχθεί και είχαν υπογράψει τα θέματα. Τις τελευταίες δέκα μέρες δημιουργήθηκε όλος αυτός ο σάλος και η δυστοκία συμμετοχής», ανέφερε ο Μητροπολίτης.
– Βγαίνει η Εκκλησία ενωμένη τελικά από την Σύνοδο;
Στην ερώτηση αν η Εκκλησία εξήλθε ενωμένη, ο κ. Χρυσόστομος δήλωσε: «Το πιστεύω αυτό. Πιστεύω ότι η Σύνοδος αυτή για την Εκκλησία είναι πολύ ουσιαστική. Τα αποτελέσματα τα θετικά θα τα δούμε σε βάθος χρόνου, αλλά αυτή την στιγμή, όπως βλέπετε, έχουν πάψει να υφίστανται όλες οι παραφωνίες που ακούγονταν περί ενδοτισμού, περί υποχωρήσεων κτλ. Διότι όλη η διαδικασία της Συνόδου ήταν υποδειγματική». Τονίζοντας την διαφορά της από καθέδρας θεσμοθέτησης κανόνων από τον Πατριάρχη, σε αντιδιαστολή με την παπική αντίληψη, ο Μητρ. Μεσσηνίας δήλωσε ότι τα κείμενα αυτά θα περάσουν μέσα από μια διαδικασία αποδοχής τους, η οποία θα έχει να κάνει με το πώς το πλήρωμα αποδέχεται και κατανοεί αυτές τις θέσεις της Συνόδου. Όπως σημείωσε: «Στην Ορθόδοξη Εκκλησία δεν χωράει καμία αντίληψη αλαθήτου κατανοήσεως των πραγμάτων. Ο Πατριάρχης Αθηναγόρας έλεγε ότι ‘’Ο Οικουμενικός Πατριάρχης είναι ο πρώτος κατηχούμενος μέσα στην Εκκλησία’’».
– Μήπως δεν έχει η Εκκλησία τον τρόπο να κοινοποιεί αυτά που την απασχολούν; Πολύς κόσμος θεωρεί ότι η Εκκλησία ασχολείται με δογματικά θέματα που δεν αγγίζουν την καθημερινότητά του.
«Υπάρχει το μήνυμα της Συνόδου, η Εγκύκλιος της Συνόδου και υπάρχει και ένα κείμενο εκτενές, που αναφέρεται στην αποστολή της Εκκλησίας στον σύγχρονο κόσμο και που εκεί περιγράφονται όλες αυτές οι θέσεις για τα σύγχρονα προβλήματα που απασχολούν την ανθρωπότητα. Ίσως είναι επικοινωνιακό το ζήτημα και όχι τόσο ουσίας. Θα έπρεπε ίσως οι τοπικές Εκκλησίες και να είχαν προβάλει τα κείμενα αυτά και να είχε ξεκινήσει ο σχολιασμός αυτών των κειμένων, πιστεύω όμως ότι είναι ακόμη νωρίς και θα γίνουν τέτοιες προσπάθειες».
– Οι νέοι βλέπουν με μια καχυποψία την Εκκλησία ως συστημική και δύσκαμπτη
«Εγώ νομίζω ότι ιστορικά αυτή την στιγμή τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Αυτό που λαμβάνω από τους νέους ανθρώπους, τουλάχιστον στην Μητρόπολη που υπηρετώ, είναι ότι θέλουν την Εκκλησία να βρίσκεται μέσα στην κοινωνία και μάλιστα επιζητούν να ακούσουν τον λόγο της. Ένα λόγο ουσιαστικό, πολύ απλό, δεν θέλουν πολλές θεωρίες και πράγματα μη πρακτικά, και θέλουν απαντήσεις σύντομες και καθοριστικές για τα ερωτήματα τα οποία θέτουν».
– Ίσως δυσκολεύει λίγο και ο ‘’ξύλινος λόγος’’ που έχουμε συνηθίσει στην εκκλησία
«Ναι, είναι το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε ως Εκκλησία σε σχέση με τους ανθρώπους που δεν είναι πρακτικοί ορθόδοξοι χριστιανοί. Αυτοί που δεν έχουν σχέση στα πλαίσια της καθημερινότητας με την εκκλησία. Ο λόγος μας θα πρέπει να γίνει πολύ πιο σύγχρονος, να ξεπεράσει κάποια στεγανά, στεγανές εκφράσεις εννοώ, να γίνει πολύ πιο ουσιαστικός. Σύντομος και περιεκτικός για να μπορέσει να γίνει κατανοητός από τους νέους ανθρώπους». Σχολιάζοντας επίσης κάποιες απόπειρες απλοποίησης του εκκλησιαστικού λόγου που οδηγήθηκαν στο άλλο άκρο, σημείωσε χαρακτηριστικά: «Ο λαϊκισμός είναι το μεγάλο πρόβλημα της εποχής μας, σε όλους τους χώρους».
ΧΑΡΗΣ ΔΙΑΦΩΝΙΔΗΣ
chdiafonidis@empros.gr
