Η καλή φυσική κατάσταση, τα χαμηλά επίπεδα χοληστερόλης και το σωστό σωματικό βάρος δεν εγγυώνται απαραίτητα καλή υγεία. Για να είμαστε υγιείς, πρέπει να νιώθουμε καλά τόσο σωματικά όσο και ψυχικά.
Μία από τις πλέον διαδεδομένες ψυχικές διαταραχές είναι η κατάθλιψη. Χαρακτηρίζεται από την κακή διάθεση, την έλλειψη ενδιαφέροντος για ευχάριστες δραστηριότητες, την αισθητή απώλεια βάρους ή αύξηση του βάρους, την κόπωση, τη δυσκολία συγκέντρωσης και τις αρνητικές σκέψεις, με τα συμπτώματα να διαρκούν αρκετές εβδομάδες ή και μήνες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η κατάθλιψη θεωρείται απειλητική για τη ζωή, καθώς ο πάσχων ενδέχεται να ταλαιπωρείται από αυτοκτονικές σκέψεις.
Σημαντικός είναι ο όγκος επιστημονικών δεδομένων που υποδεικνύουν ότι η καλή ψυχολογία αποτελεί παράγοντα προστασίας από σωματικές ασθένειες. Πρόκειται βέβαια για ένα φαύλο κύκλο, καθώς η κακή ψυχική κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε σωματικές εκδηλώσεις, οι οποίες με τη σειρά τους πυροδοτούν περισσότερα αρνητικά συναισθήματα κ.ο.κ. Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους στο ρόλο της διατροφής στην πρόληψη ή την αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών.
Τροφές που υπάρχουν (ή τουλάχιστον πρέπει να υπάρχουν) σε κάθε σπίτι, όπως τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και η ζουμερή τομάτα, επηρεάζουν θετικά τη «χημεία» του ανθρώπινου εγκεφάλου, ενισχύοντας τις άμυνές του ενάντια στην κατάθλιψη. Οι ειδικοί έχουν διαπιστώσει ότι ακόμη και η… αρωματοθεραπεία με μπαχαρικά έχει θετική επίδραση στη διάθεσή μας.
Η καθημερινή κατανάλωση σημαντικής ποσότητας λαχανικών μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες κατάθλιψης σε ποσοστό έως και 62%. Μελέτη που δημοσιεύθηκε παλαιότερα στην επιθεώρηση Nutritional Neuroscience υπέδειξε ότι η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών μπορεί να αποτελέσει ένα μη επεμβατικό, φυσικό και οικονομικά αποδοτικό θεραπευτικό μέσο που προωθεί την υγεία του εγκεφάλου.
Μια παραδοσιακή προσέγγιση των υποκείμενων αιτιών της κατάθλιψης (monoamine theory) υποδεικνύει ότι η ψυχική διαταραχή προκύπτει λόγω χημικής ανισορροπίας στον εγκέφαλο. Τα δισεκατομμύρια νεύρα του εγκεφάλου επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω χημικών ουσιών που ονομάζονται νευροδιαβιβαστές. Επειδή δεν «ακουμπούν» το ένα το άλλο, τα νευρικά κύτταρα χρειάζονται τους νευροδιαβιβαστές ώστε να γεφυρώνουν τις αποστάσεις που τα χωρίζουν. Μια σημαντική κλάση νευροδιαβιβαστών είναι οι μονοαμίνες (σεροτονίνη, ντοπαμίνη κ.α.), οι οποίες ελέγχονται από ένα ένζυμο που ονομάζεται μονοαμινοξειδάση (ΜΑΟ). Ο ρόλος της μονοαμινοξειδάσης είναι να διασπά την περίσσεια μονοαμινών.
Στα άτομα που διαγιγνώσκονται με κατάθλιψη, τα επίπεδα της μονοαμινοξειδάσης είναι συχνά ανεβασμένα. Βάσει της διαπίστωσης αυτής, έχει προταθεί η θεωρία ότι η κατάθλιψη ενδέχεται να προκύπτει λόγω υπερβολικής μείωσης των μονοαμινών-νευροδιαβιβαστών, επειδή εξουδετερώνονται από τις μεγάλες ποσότητες μονοαμινοξειδάσης.
Αρκετά προϊόντα της φύσης, όπως το μήλο, τα μούρα, το σταφύλι, το κρεμμύδι και το πράσινο τσάι περιέχουν φυτικά συστατικά που μπλοκάρουν το ένζυμο ΜΑΟ ώστε να μην «κατατρώει» τους πολύτιμους νευροδιαβιβαστές. Αντίστοιχη επίδραση παρατηρείται και από μπαχαρικά όπως το γαρίφαλο, η ρίγανη, η κανέλα και το μοσχοκάρυδο.
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι για να παρατηρηθεί σημαντική επίδραση στην ψυχική υγεία μέσω της διατροφής, πρέπει η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών να φτάνει τις 7 μερίδες ημερησίως.
