Οι Πόντιοι της Ξάνθης τίμησαν την ‘’μαύρη’’ επέτειο του 1919
Μνημόσυνα και καταθέσεις στεφάνων με πάγιο αίτημα την καθολική αναγνώριση της γενοκτονίας
Ένα εκλεκτό τμήμα του Ελληνισμού ζούσε στα βόρεια της Μικράς Ασίας, στην περιοχή του Πόντου. Η άλωση της Τραπεζούντας από τους Οθωμανούς το 1461 δεν τους αλλοίωσε το φρόνημα και την ελληνική συνείδηση, παρότι ζούσαν αποκομμένοι από τον εθνικό κορμό. Παρότι αποτελούσαν μειονότητα -το 40% του τοπικού πληθυσμού- γρήγορα κυριάρχησαν στην οικονομική ζωή της περιοχής, δραστηριοποιούμενοι κυρίως στα αστικά κέντρα. Η οικονομική ανάκαμψη των Ποντίων συνδυάστηκε με τη δημογραφική και την πνευματική τους άνοδο. Στις αρχές του 20ού αιώνα άγγιζαν τις 700.000, ενώ το 1919 τα σχολεία υπολογίζονται σε 1.401, ανάμεσά τους και το περίφημο Φροντιστήριο της Τραπεζούντας. Εκτός από σχολεία, διέθεταν τυπογραφεία, περιοδικά, εφημερίδες, λέσχες και θέατρα, που καθρέφτιζαν το υψηλό τους πνευματικό επίπεδο.
Η αρχή του τέλους
Το 1908 ήταν μια χρονιά – ορόσημο για τους λαούς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τη χρονιά αυτή εκδηλώθηκε και επικράτησε το κίνημα των Νεότουρκων, που έθεσε στο περιθώριο τον Σουλτάνο. Πολλές ήταν οι ελπίδες που επενδύθηκαν στους νεαρούς στρατιωτικούς για μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό της θνήσκουσας Αυτοκρατορίας. Σύντομα, όμως, οι ελπίδες τους διαψεύστηκαν. Οι Νεότουρκοι έδειξαν το σκληρό εθνικιστικό τους πρόσωπο, εκπονώντας ένα σχέδιο διωγμού των χριστιανικών πληθυσμών και εκτουρκισμού της περιοχής, επωφελούμενοι από την εμπλοκή των ευρωπαϊκών κρατών στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το ελληνικό κράτος, απασχολημένο με το «Κρητικό Ζήτημα», δεν είχε την διάθεση να ανοίξει ένα ακόμη μέτωπο με την Τουρκία. Οι Τούρκοι με πρόσχημα την «ασφάλεια του κράτους» εκτοπίζουν ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού πληθυσμού στην αφιλόξενη μικρασιατική ενδοχώρα, μέσω των λεγόμενων «ταγμάτων εργασίας». Στα «Τάγματα Εργασίας» αναγκάζονταν να υπηρετούν οι άνδρες που δεν κατατάσσονταν στο στρατό. Δούλευαν σε λατομεία, ορυχεία και στη διάνοιξη δρόμων, κάτω από εξοντωτικές συνθήκες. Οι περισσότεροι πέθαιναν από πείνα, κακουχίες και αρρώστιες.
Γενοκτονίες Αρμενίων και Ποντίων
Αντιδρώντας στην καταπίεση των Τούρκων, τις δολοφονίες, τις εξορίες και τις πυρπολήσεις των χωριών τους, οι Ελληνοπόντιοι, όπως και οι Αρμένιοι, ανέβηκαν αντάρτες στα βουνά για να περισώσουν ό,τι ήταν δυνατόν. Μετά τη Γενοκτονία των Αρμενίων το 1916, οι Τούρκοι εθνικιστές υπό τον Μουσταφά Κεμάλ είχαν πλέον όλο το πεδίο ανοιχτό για να εξολοθρεύσουν τους Ελληνοπόντιους. Το 1919 οι Έλληνες μαζί με τους Αρμένιους και την πρόσκαιρη υποστήριξη της κυβέρνησης Βενιζέλου προσπάθησαν να δημιουργήσουν ένα αυτόνομο ελληνο-αρμενικό κράτος. Το σχέδιο αυτό ματαιώθηκε από τους Τούρκους, οι οποίοι εκμεταλλεύθηκαν το γεγονός για να προχωρήσουν στην «τελική λύση». Στις 19 Μαΐου 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάζεται στη Σαμψούντα για να ξεκινήσει τη δεύτερη και πιο άγρια φάση της Ποντιακής Γενοκτονίας, υπό την καθοδήγηση των γερμανών και σοβιετικών συμβούλων του. Μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922, οι Ελληνοπόντιοι που έχασαν τη ζωή τους ξεπέρασαν τους 200.000, ενώ κάποιοι ιστορικοί ανεβάζουν τον αριθμό τους στις 350.000. Όσοι γλίτωσαν κατέφυγαν ως πρόσφυγες στη Νότια Ρωσία, ενώ γύρω στις 400.000 ήλθαν στην Ελλάδα. Με τις γνώσεις και το έργο τους συνεισέφεραν τα μέγιστα στην ανόρθωση του καθημαγμένου εκείνη την εποχή ελληνικού κράτους και άλλαξαν τις πληθυσμιακές ισορροπίες στην Βόρεια Ελλάδα.
Αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ποντίων
Με αρκετή, ομολογουμένως, καθυστέρηση, η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε ομόφωνα στις 24 Φεβρουαρίου 1994 την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου ως Ημέρας Μνήμης για την Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού. Μέχρι σήμερα την Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου ή των Ελλήνων της Ανατολής (συμπεριλαμβανομένου και του Ποντιακού Ελληνισμού) έχουν αναγνωρίσει τα κατωτέρω κράτη-φορείς: Ελληνική Βουλή: 24 Φεβρουαρίου 1994, Κυπριακή βουλή: 1994, Διεθνής Ένωση Ακαδημαϊκών για τη Μελέτη των Γενοκτονιών: 15 Δεκεμβρίου 2007, Βουλή της Νότιας Αυστραλίας: 30 Απριλίου 2009, Σουηδικό Κοινοβούλιο: 11 Μαρτίου 2010, Η γερουσία της πολιτείας της Νέας Νότιας Ουαλίας: 1 Μαΐου 2013, Αρμενία: 24 Μαρτίου 2015, Ολλανδία: 9 Απριλίου 2015 (Δεσμευτικό ψήφισμα από το Ολλανδικό Κοινοβούλιο για τις Γενοκτονίες των Ελλήνων, Αρμενίων και Ασσυρίων), διάφορες Πολιτείες των ΗΠΑ όπως: New York: 2002, New Jersey: 2002, Pennsylvania: 2003 ,Norwalk: 2004, Cleveland: 2005, Florida: 2005, Chicago: 2006, Indiana: 2014, South Dakota: 2015, ενώ ασφαλώς δεν έχει αναγνωριστεί ως Γενοκτονία από το επίσημο Τουρκικό Κράτος, που αναφέρεται σε μεμονωμένες σφαγές.
Εκδηλώσεις μνήμης από τους Πόντιους της Θράκης
Την Κυριακή 17 Μαΐου τελέστηκε μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως των θυμάτων της Γενοκτονίας στον Ιερό Ναό Αγ. Γεωργίου Νέου Ζυγού Ξάνθης από τον Σύλλογο Ποντίων Χορευτών Ξάνθης «Τραντέλλενες». Τα μέλη του Συλλόγου βρέθηκαν χθες, Τρίτη 19 Μαΐου, στην Κομοτηνή, όπου κατέθεσαν στεφάνι στην επιμνημόσυνη δέηση που έγινε στις 15:30 στην κεντρική πλατεία της Κομοτηνής, ενώ στις 16:00 πραγματοποιήθηκε πορεία διαμαρτυρίας προς το Τούρκικο Προξενείο, στην οποία συμμετείχαν Σύλλογοι Ποντίων της Ροδόπης και του Έβρου. Στις 17:30 πραγματοποιήθηκε ποδοσφαιρικό τουρνουά στο Δημοτικό Στάδιο της Κομοτηνής, στο πλαίσιο των Πανθρακικών Εκδηλώσεων, μεταξύ των μελών των Συλλόγων Ποντίων Ξάνθης, Ροδόπης, Έβρου και της ομάδας ‘’Παλλαλιακός’’, που αποτελείται από Πόντιους καλλιτέχνες. Στις 20:30, την ημέρα έκλεισε ο γνωστός καλλιτέχνης Στάθης Νικολαΐδης και ντόπιοι Πόντιοι καλλιτέχνες, που ταξίδεψαν με την φωνή και τις μουσικές τους όλους τους παρευρισκόμενους σε μία εκδήλωση στο REX της Κομοτηνής.
Οι εκδηλώσεις συνεχίζονται σε Ξάνθη και Κομοτηνή
Στην Ξάνθη πραγματοποίησε χθες το απόγευμα κατάθεση στεφάνων, στο Μνημείο Προσφυγικού Ελληνισμού στην πλατεία Ελευθερίας, ο Σύλλογος Ποντίων Ν. Ξάνθης, ενώ τρισάγιο τέλεσε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ξάνθης κ. Παντελεήμων, στην μνήμη των 353.000 Ελλήνων του Πόντου, που θανατώθηκαν μεταξύ των ετών 1916-1923. Την ερχόμενη Κυριακή, 24 Μαΐου, θα τελεστεί επιμνημόσυνη δέηση στον Καθεδρικό Ναό της Του Θεού Σοφίας, ενώ θα παρατεθεί δεξίωση στην Λέσχη του Συλλόγου Ποντίων Ν. Ξάνθης, στην πάροδο Θερμοπυλών 8. Τα Ποντιακά Σωματεία του Ν. Ροδόπης διοργανώνουν, την Παρασκευή 22 Μαΐου και ώρα 18:30 στο Θρακικό Ωδείο Κομοτηνής, διάλεξη με ομιλητή τον Νίκο Λυγερό και θέμα: «Στρατηγική δυναμική αναγνώρισης Γενοκτονίας». Θα ακολουθήσει επιμνημόσυνη δέηση στο Μνημείο του Μητροπολίτη Τραπεζούντος Χρύσανθου, ενώ την Κυριακή 24 Μαΐου θα τελεστεί επιμνημόσυνη δέηση στον Καθεδρικό Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Κομοτηνής και θα ακολουθήσει κατάθεση στεφάνων στο Ηρώο της πόλης.
Χ.Δ.
