Το Σάββατο 3 Ιουλίου 2010 στις 9 το βράδυ, στη μαγευτικήπλατεία των Άνω Τοξοτών οργανώθηκε από τον Πολιτιστικό ΣύλλογοΚρωμνικού η«Γιορτή της Βρύσης», ποντιακό πανηγύρι με τη συμμετοχή ποντιακής καιρεμπέτικηςορχήστρας, εδέσματα ποντιακά που ετοίμασαν οι κυρίες του συλλόγου καιτηςπεριοχής, χορό ως τις πρώτες πρωινές ώρες. Ανάμεσα στα λαϊκά δρώμενα, οφιλόλογος – συγγραφέας κ. Θανάσης Μουσόπουλος παρουσίασε ένα αφιέρωμαστηνΑκριτική Ποντιακή Ποίηση. Ποιήματα στην ποντιακή διάβασε ο κ. Αντ.Πετρόπουλοςκαι στη λύρα συνόδευσε ο κ. Τάσος Πετρόπουλος.
Ο κ. Μουσόπουλος κάνοντας αρχικά μία αναφορά στην ιστορίακαι τη γεωγραφία του Πόντου, μέσα από τα οποία γεννήθηκαν τα πρώταακριτικάέπη, σημείωσε ότι: «Ο Πόντος στην αρχαιότητα περιελάμβανε τη μεγάληπαραλιακήχώρα του Ευξείνου Πόντου. Ήδη από το 1000 π.Χ. με τον Ιάσονα και τουςΑργοναύτες οι Έλληνες ερευνούν την περιοχή. Στους αιώνες που ακολουθούνδημιουργούνται δεκάδες αποικίες που συντελούν στην πολιτιστική καιοικονομικήάνθηση. Διαδίδεται ο Χριστιανισμός, η περιοχή του Πόντου και γενικότερατηςΜικράς Ασίας είναι ο βασικός κορμός της Βυζαντινής Οικουμένης, τηςΡωμανίας,για χίλια χρόνια. Στον Πόντο και στην Καππαδοκία γεννήθηκαν τα ακριτικάέπη,δηλαδή η νεοελληνική λογοτεχνία, τον 9ο – 10ο αι. μ.Χ. (θα επανέλθουμεπαρακάτω). Μετά την ήττα στο Ματζικέρτ το 1071 οι Σελτζούκοι Τούρκοισταδιακάκαταλαμβάνουν τις ανατολικές αυτές περιοχές του Βυζαντίου.
Μετά το 1204 δημιουργείται το κράτος των Μεγάλων Κομνηνώνπου διακρίθηκε ιδιαίτερα και το κατέλαβαν οι Τούρκοι στα 1461, έναναιώνα μετάτην άλωση της Πόλης. Παρά τις δυσκολίες, κατά την περίοδο τηςοθωμανικήςαυτοκρατορίας, ο Ποντιακός ελληνισμός ξεχώρισε οικονομικά, κοινωνικά,πολιτιστικά,ως τις αρχές του 20ου αιώνα, οπότε υφίσταται πρώτα από τους Νεότουρκουςτηβάρβαρη γενοκτονία και λίγα χρόνια αργότερα την εξόντωση από τον Κεμάλκαι τηνεκδίωξη του ελληνισμού από τις χιλιάδων χρόνων προαιώνιες ρίζες.
Περνώντας στην ακριτική ποίηση και τα τραγούδια ο ομιλητήςσυμπλήρωσε: «Τον όγδοο και ένατο αιώνα το Βυζάντιο βρίσκεται σεαδιάκοπουςαγώνες ενάντια στις επίμονες αραβικές επιθέσεις. Στα νότια σύνορα τηςαυτοκρατορίας που τα φύλαγαν οι ακρίτες, στην Καππαδοκία, στον Πόντοκαι στηΜεσοποταμία αναπτύχθηκε η ακριτική ποίηση, τα τραγούδια που οι ακρίτεςτραγουδούσαν για τους ηρωικούς αγώνες τους ενάντια στους Άραβες, γιατηνπροάσπιση των συνόρων. Στα τραγούδια αυτά χρησιμοποιούσαν τηνομιλούμενη γλώσσατης περιόδου. Από αυτά συντέθηκε το μεγαλόπνοο έπος “Βασίλειος ΔιγενήςΑκρίτας”, που σώθηκε σε πολλές διασκευές, σημαντική είναι η διασκευήτηςΤραπεζούντας του Πόντου.
Από το έπος αυτό εκπηγάζουν μια σειρά από ακριτικά τραγούδιαπου σκορπίζονται στη συνέχεια στην Ασία, στα νησιά του Αιγαίου, αλλάκαι στουςΣλάβους. Ρουμάνοι, Βούλγαροι, Ρώσοι έχουν ακριτικά τραγούδια που βγήκαναπό τηνΚαππαδοκία και τον Πόντο».
Και τέλος, για τη συνείδηση και το ήθος που καλλιέργησε οακριτικός ποντιακός ελληνισμός ο κ. Μουσόπουλος επικαλέστηκε έναΘρακιώτηιστορικό και λαογράφο, τον Στίλπωνα Κυριακίδη, ο οποίος έγραψε: “Είναιταακριτικά ταύτα άσματα εκ των καλλίστων της δημώδους ελληνικής ποιήσεωςδιά τηνδύναμιν της φαντασίας εν ταις περιγραφαίς και την τόλμην εν τη εκφράσεικαι τηδημιουργία γραφικωτάτων κοσμητικών επιθέτων, την οποίαν επαυξάνει τοσύντομονκαι αλματικόν της διηγήσεως, εξ ης και το όλον άσμα λαμβάνει μορφήνδραματικήν”.
«Η ηρωική, αναμφίβολα, ποίηση του ακριτικού κύκλου είναι ηπρώτη καταγραφή της νεοελληνικής αυτοσυνειδησίας», κατέληξε ο ξανθιώτηςφιλόλογος- συγγραφέας.