Μπάμπω, η Γυναίκα της Γέννησης

Με ρίζες από την Ανατολική Ρωμυλία και μακρόχρονη παράδοση, το έθιμο της Μπάμπως αναβιώνει κάθε χρόνο στη Νέα Κεσσάνη και περικλείεται από το πατροπαράδοτο τελετουργικό που σκοπό έχει να τιμήσει τη Μπάμπω, τη μαμή του χωριού, τη Γυναίκα της Γέννησης, της Ζωής, της Γονιμότητας.Η Μπάμπω ήτανε σημαντική γυναικεία παρουσία στα χωριά. Γυναίκα με δύναμη και θέληση, αλλά κυρίως με προσφορά, συνέβαλε στη γέννα και μεταμόρφωνε τις οδύνες του τοκετού σε ζωή. Για τις νέες γυναίκες που ήθελαν παιδιά, ο λόγος ή η ευχή της είχε ιδιαίτερη βαρύτητα και συμβολική σημασία.Τιμή στη ΜπάμπωΤιμή στη μαμή, λοιπόν, αποτελεί η αναβίωση του εθίμου της Μπάμπως, που –όχι τυχαία- αναβιώνει κάθε χρόνο στις 8 Ιανουαρίου, λίγες μόλις μέρες μετά την γέννηση και τη Βάπτιση του Χριστού. Για μια ακόμη χρονιά φέτος, οι γυναίκες του Πολιτιστικού Συλλόγου της Νέας Κεσσάνης με αγάπη, σεβασμό στην παράδοση και ενθουσιασμό φόρεσαν τις παραδοσιακές θρακιώτικες φορεσιές τους, στόλισαν το κάρο και έκαναν όλες τις προετοιμασίες που περιλαμβάνουν και διάφορες σπιτικές λιχουδιές.Η φετινή Μπάμπω κ. Γεωργία Βαλαβάνη, Μπάμπω για δεύτερη χρονιά και γνώση της σημασίας της παρουσίας της μαμής στο χωριό, μιας και η γιαγιά του άντρα της ήταν μαμή, υποδέχτηκε τις παντρεμένες γυναίκες στο σπίτι της, τις κέρασε κρασί και μεζεδάκια και μαζί τους, πάνω στο στολισμένο κάρο, με χορούς και παραδοσιακή μουσική συνοδεία κατευθύνθηκαν στο Πολιτιστικό Κέντρο της Νέας Κεσσάνης για την αναπαράσταση του τοκετού, που αποτελεί το αποκορύφωμα του εθίμου. Συμβολικά οι γυναίκες πρόσφεραν σαπούνι στη Μπάμπω για να πλένει τα χέρια της και αυτή στο τέλος με δύναμη σπρώχνει τη λεκάνη με το νερό για να διώξει όσο πιο μακριά γίνεται το «κακό», ώστε να κυριεύσει η καλοτυχία και η γονιμότητα. Ακολουθεί παραδοσιακό γλέντι με ορχήστρα και διασκέδαση γένους… αυστηρώς θηλυκού!Μικρές πινελιές της αναβίωσης του εθίμου τα παλαιότερα χρόνια λείπουν σήμερα, αν και όπως παρατηρεί η πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Ν. Κεσσάνης, κ. Γιώτα Συροπούλου, «οι παλιές τα τηρούν». Σύμφωνα με την παράδοση τη μέρα αυτή οι ρόλοι των φύλων άλλαζουν. Οι άνδρες κλείνονταν στα σπίτια και αναλάμβαναν τις δουλειές του σπιτιού, άπλωμα, μαγείρεμα, ψώνια, τη φροντίδα των παιδιών και τον «αποστάτη» περίμενε ψυχρολουσία. Απόλυτη ήταν η γυναικεία παρουσία στους δρόμους του χωριού, ακόμα και την ορχήστρα έντυναν με γυναικεία ρούχα. Κι όταν το γλέντι τελείωνε, η επόμενη αυγή έβρισκε τις γυναίκες πίσω στην κανονική τους ζωή.«Ζωή» στη ΜπάμπωΓια την διατήρηση του εθίμου της Μπάμπως, που αγκαλιάζει και στηρίζει, μίλησε η κ. Εύα Τσακίρη, δήμαρχος Αβδήρων, με την επισήμανση ο φετινός εορτασμός να αφιερωθεί στις γυναίκες που συμμετείχαν για την αγάπη, τη θέληση και το μεράκι με το οποίο κάθε χρόνο αναβιώνουν το έθιμο, διατηρώντας την ίδια διάθεση και ενθουσιασμό: «Είναι συγκινητικός ο τρόπος με τον οποίο αγκαλιάζουν την παράδοση και αυτό πρέπει να ενθαρρύνει τις νέες κοπέλες ώστε να συνεχίσουν το έθιμο», είπε η κ. Τσακίρη και διευκρίνισε: «δεν είναι έθιμο γυναικοκρατίας, απλά και οι άνδρες αντιλαμβάνονταν τη σημασία της συμβολής της μαμής και γι’ αυτό ελευθέρωναν τις γυναίκες απ’ τις δουλειές ώστε να τιμήσουν τη Μπάμπω».Για την προσπάθεια που κάνουν να μυήσουν την επόμενη γενιά μίλησε και η κ. Συροπούλου και η νομαρχιακή σύμβουλος κ. Πέπη Στάντσιου που απαράλειπτα βρίσκεται κάθε χρόνο στην εκδήλωση. «Λαός χωρίς ιστορία δεν έχει μέλλον», δήλωσε η κ. Στάντσιου και τόνισε: «η αναβίωση του εθίμου όχι μόνο κάνει τη μέρα ξεχωριστή στη μικρή κοινωνίας της Νέας Κεσσάνης, αλλά διατηρεί και την παράδοση, αυτή που μας διαφοροποιεί και μας δείχνει το δρόμο του μέλλοντος που θέλουμε να διαγράψουμε». Ακόμα, μέσα από την εμπειρία της ως προέδρου του Λυκείου Ελληνίδων Ξάνθης, σημείωσε ότι «υπάρχει ευαισθητοποίηση και συμμετοχή των νέων στη διατήρηση της παράδοσης, αλλά για την επιπλέον τόνωσή της χρειάζεται παιδεία από το σχολείο και την οικογένεια, η οποία πρέπει με πράξεις να δίνει το παράδειγμα».Ενδιαφέρουσα και η παρατήρηση και της πολιτευτή κ. Γεωργίας Ανδρέου που παραβρέθηκε και σχετικά με την απομάκρυνση των νέων από την παράδοση δήλωσε: «εμείς ευθυνόμαστε γι’ αυτό. Η νεολαία από μάς παραλαμβάνει το κενό, αν εμείς δίναμε κίνητρο θα στρεφόταν η ανησυχία και το ερωτηματικό σε σωστή κατεύθυνση».Ελένη Διαφωνίδουelenidfn@yahoo.com