Στο μεθαυριανό δημοψήφισματης 12ης Σεπτεμβρίου πουδιεξάγεται στην Τουρκία είναι πολλές οι πολιτικά βαρύνουσες έννοιες:Πρώτονσυμπίπτει με τά τριάντα χρόνια από το πραξικόπημα του 1980 πουεγκλώβισε τηνΤουρκία σε μια μακρά διάρκεια πολιτικής αστάθειας και δημοκρατικήςανεπάρκειας.Δεύτερον νομιμοποίησε τις παρεμβάσεις του στρατού στην πολιτική ζωή τηςχώρας.Τρίτον ανέδειξε την υποτέλεια των πολιτικών της στους εμφανείς καιαφανείςπυρήνες τού βαθέως κράτους και στίς στρεβλώσεις που αυτό προκάλεσε τόσοστηνΚεμαλική ιδεολογία, όσο και στην κοινή σε όλες τις δημοκρατικές χώρες αντίληψη περί κοσμικούκράτους. . Αυτά ωςτην στιγμή πού στο προσκήνιο της χώρας αναδύθηκε ένας από τουςικανότερους, ανόχι ο διαπρεπέστςερος μετά τον Μουσταφά Κεμάλ πολιτικός της Τουρκίας, οκ.Ταγίπ Ερντογάν. Ετσι δεν είναι περίεργο ότι, εκεί που όλοι είχανεσυνηθίσει ναπεριμένουν τον στρατό να επέμβει και να σώσει το κοσμικό καθεστώς –καιτηνδημοκρατία- στην Τουρκία από την Ισλαμική υποτίθεται πλημμυρίδα, τηνδουλειάανέλαβε να φέρει εις πέρας έναςισλαμιστής ηγέτης που φέρεταιαπό τουςεχθρούς του, ως μεγάλος αντίπαλος του Κεμαλισμού, ο κ. Ταγίπ Ερντογάν.Το έτιπαραδοξότερο είναιότι ενη αναμονή τηςετυμηγορίας των Τουρκων πολιτών στο μεθαυριανό δημοψήφισμα, όχι μόνοστοχρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης, αλλά σε όλα τα οικονομικά κέντρα,τιςδιεθνείς αγορές και τα πολιτικά ανακτοβούλια τού δυτικού κόσμου, κυβερνήσεις, τραπεζίτες,επιχειρηματίες, διπλωμάτες και επαγγελματίες της γεωστρατηγικής,κρατάνε τηναναπνοή τους μήπως και το κυβερνόν ισλαμιστικό κόμμα του κ. Ερντογάν χάσει. Στον μεγάλο αυτό πολιτικόελιγμό, -ελιγμοζωής και θανάτου στην κυριολεξία, που προώθησε μεθοδικά και ανυποχώρηταοΠρωθυπουργός της χώρας «παίζονται» οι κρίσιμες συνταγματικές αλλαγέςπου –μεδύο λέξεις- εστιάζονται στην αναδιοργάνωση του συστήματος δικαιοσύνηςτηςχώρας. κάτι πού θακαταστήσει τηνΤουρκία περισσότερο δημοκρατική, κοσμική και ευρωπαική, ,απ ότι στα 87χρόνιαύπαρξης του Κεμαλικού πολιτικού συστήματος.
Όποιος επισκεφτηκε τις μέρες αυτές την Τουρκία εντυπωσιαστηκε από την έκταση και την έντασηπου η Τουρκική κυβέρνηση έδωσε στην θετική αποδοχή των όρων τουδημοψηφίσματοςαπό μέρους των ψηφοφόρων. Η χώρα απ άκρου σε άκρον είναι καλυμμένη απόπολύχρωμα διαφημιστικά πανό με συνθήματα που προτρέπουν τους πολίτες ναψηφίσουν «ναι». Ο ακατάβλητος Πρωθυπουργός έτρεχε από την Αν. Θράκημέχρι ταβάθη της Ανατολίας και τις περιοχές των Κούρδων εξηγώντας στον κόσμο ταοράματατης διακυβέρνησής του Από την άλλη, όλος ο μηχανισμός του ΚόμματοςΔικαιοσύνηςκαι Ανάπτυξης έχει επίσης τεθεί σε πλήρη δράση προκειμένου ναεπιτευχθούν οιπολιτικοί στόχοι του εγχειρήματος που δεν είναι μόνο η επικράτηση του «ναι», αλλά η περαιτέρωσυρρίκνωση τηςαντιπολίτευσης και φυσικά, ο δημοκρατικός έλεγχος της δικαιοσύνης καιτουστρατού από την εκλεγμένη πολιτική ηγεσία της χώρας, όπως συμβαίνει σεόλο τονδυτικό –τουλάχιστο- κόσμο.. Είναι σχεδόν βέβαιο από την μέχρι στιγμήςπεριρρέουσα εικοτολογία ότιο κ.Ερντογάν θα εξέλθει νικητής απ αυτή την προσπάθεια. Νικητής συνολικά;Ίσως όχι.Αλλά αυτό είναι ζήτημα δευτερευόντων συσχετισμών. Το πρωτεύον είναι ότιπαράτις επιφυλάξεις που διατυπώνονται καιιδίως , παρά τις εκπλήξεις που ενίοτε αναδύει το πολιτικό σύστημα τής Τουρκίας, ο κ.Ερντογάν με τηναναμενόμενη αυτή επιτυχία του, θα καλύψει ένα ακόμα ζητούμενο στηνΕυρωπαικήπορεία της χώρας του. Εν τούτοις, -κι εδώ είναι η περαιτέρω περιπλοκήτουγρίφου-, η Ευρώπη και η Δύση γενικότερα που περιμένουν εναγώνια τοαποτέλεσματης 12ης Σεπτεμβρίου, δεν δείχνουν ενθουσιασμό για τα μεταρρυθμιστικάκιεκσυγχρονιστικά άλματατου κ. Ερντογάν.Ούτε για τα βήματα εκδημοκρατισμού της χώρας που επιβάλει το περιώνυμο «Ευρωπαϊκό κεκτημένο».Αντιθέτως. Οι θριαμβικοί κάποτε τόνοι των Ευρωπαίων έναντι της Τουρκίας είναι πλέον ασυνήθιστα προκατηλημένοικαθώς ολοένα καιπερισσότερο κερδίζειέδαφος η στερότυπηρητορική ότι η χώρα ολισθαίνειπροςΑνατολάς. Κατ αντιστοιχία όμως και στην Τουρκία αρχίζει να επικρατείέντονος«ευρωσκεπτικισμός» καθώς ηπορείαενσωμάτωσης της χώρας στην Ευρώπη έχει «κολλήσει» και οι προοπτικέςένταξηςεξαϋλώνονται. .Στα πέντε χρόνια διαπραγματεύσεων μόνο τα 12 από τα 35 ενταξιακά κεφάλαιαέχουν επιτυχώςανοίξει, πράγμα που σημαίνει ότι το1/3μονάχα των πολιτικών υποχρεώσεωντηςΤουρκίας έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει καλυφθεί.
Συμπερασματικά: Όλα δείχνουν ότι, την επαύριον της 12ηςΣεπτεμβρίου ο κ. Ερντογάν, προς μεγάλη ικανοποίηση και…επιφυλακτικότητα τηςΔύσης θα βγει ενισχυμένος από το δημοψήφισμα για τις συνταγματικέςμεταρρυθμίσεις στην Τουρκία,με ότι αυτόσυνεπάγεται για το πολιτικό του μέλλον, τον αγώνα εξουσίας στην χώρατου, τηνδυναμική της στην διεθνή σκηνή, την πορεία της προς την ΕΕ και –για ναμηνξεχνιόμαστε- τις σχέσεις της με την Ελλάδα. Εξ άλλου, όπως όλα προοιωνίζονται, η διακυβέρνηση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης θαεπιταχύνει, θαενδυναμώσει και –ενδεχομένως- θα ξεκαθαρίσει τον προσανατολισμό της στις κρίσιμες γεωστρατηγικές παραμέτρους της ευρύτερης περιφέρειας. Σε μια τέτοια πιθανότητα, η Ευρώπη, η Δύση γενικότερα καιφυσικά η Ελλάδα, δεν θαπρέπει να παραμείνουναμήχανοιπαρατηρητές δυσεπίλυτων γρίφων, ούτε δεσμώτες στερεότυπων καιπροκαταλήψεων. Οκ. Ερντογάν αποδεικνύει ότι είναιέναςπολυτάλαντος μεταρρρυθμιστής πολιτικός και ως εκ τούτου ένας χρήσιμος,ενδεχομένως απαραίτητος καταλύτης, στην εν εξελίξει χημική αντιδρασημεταξύΑνατολής-Δύσης. Μετά την 12η Σεπτεμβρίου η Τουρκία θα είναι μια παληάιστορικήκοιτίδα, σ ένα νέο, αληθινά εκσυγχρονιστικό και δημοκρατικό ξεκίνημα.
ΧΡΙΣΤΟΣ Κ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ
