Το αδιαχώρητο δημιουργήθηκε για μία ακόμη φορά στον πολυχώρο του βιβλιοπωλείου «Παπασωτηρίου» το βράδυ της Τρίτης 17 Φεβρουαρίου 2009, από το φιλότεχνο κοινό της πόλης μας, που δείχνει να στηρίζει, να εκτιμά και να τιμά με την παρουσία του αξιόλογες καλλιτεχνικές δημιουργίες.
Αφορμή αυτή τη φορά στάθηκε η παρουσίαση του «Μικόμπο», ενός αφρικανικού παραμυθιού, σε διασκευή του ζεύγους Φραγκίσκου Καμπασελέ και Βασιλικής Κοντογιάννη. Πρόκειται για την παρουσίαση ενός μόνο μέρους του γνωστού ομώνυμου μύθου της προφορικής παράδοσης ενός μεγάλου λαού της υποσαχάριας Αφρικής, των Λουμπά. Η προσπάθεια για την πιστότερη, κατά το δυνατό, απόδοση του μύθου στα ελληνικά ήταν αποτέλεσμα επταετούς προσπάθειας της οικογένειας Καμπασελέ, στην οποία καθοριστική ήταν η συμμετοχή του γιου της οικογένειας, Νίκου, ο οποίος, αν και απών από την παρουσίαση, συμμετείχε αποφασιστικά στην επιτυχή έκβαση του εγχειρήματος, κάνοντας την επιμέλεια της πραγματικά πρωτότυπης εικονογράφησης του βιβλίου.
Η παρουσίαση ξεκίνησε με μία σύντομη αλλά περιεκτική γνωριμία του κοινού με την, όχι πολύ γνωστή στους περισσότερους, αφρικανική κουλτούρα και πολιτισμό, που παρουσίασε η κα Κοντογιάννη. Τα χαρακτηριστικά στοιχεία του αφρικανικού πολιτισμού, κυρίως της κεντρικής και νότιας Αφρικής, είναι λίγο πολύ άγνωστα, σε αντίθεση με αυτά του αραβικού, βορειοαφρικανικού πολιτισμού, έχουν όμως σημαντική συνεισφορά στην διαμόρφωση και την ύπαρξη του μύθου, με τον οποίο ασχολείται το βιβλίο, σαν μέρος της πολιτιστικής παράδοσης της περιοχής. Στοιχεία που βρίσκουμε σε πολλές φυλές και λαούς της περιοχής, όπως η ανιμιστική θρησκεία, η ισχυρή αίσθηση της συλλογικότητας, οι σημαντικές ιεροτελεστίες και οι τελετές μύησης, η αισιοδοξία, η φιλοξενία αλλά και η απόλυτη πίστη στην ανθρώπινη ζωή, ως δώρο του «υπέρτατου όντος» στους ανθρώπους, αποτελούν βασικά στοιχεία της παράδοσης και του καθημερινού τρόπου ζωής αυτής της γωνιάς του πλανήτη και αποτελούν αναπόσπαστα μέρη και του μύθου που παρουσιάστηκε προχθές το βράδυ.
Την παρουσίαση της κας Κοντογιάννη, ακολούθησε ένα εξαιρετικό δρώμενο, με την αφήγηση της κας Βασιλικής Δαργενίδου, η οποία αφηγήθηκε με μοναδικό, σχεδόν θεατρικό τρόπο, το παραμύθι στους μικρούς, στην πλειοψηφία, ακροατές της εκδήλωσης, για να ολοκληρώσει την εκδήλωση ο κ. Φραγκίσκος (Φρανσουά) Καμπασελέ, ο οποίος έκανε μία εκτενέστερη παρουσίαση του μύθου των Λουμπά, μέρος του οποίου ήταν και το περιεχόμενο του «Μικόμπο».
Αναφορικά με την εκδήλωση, μίλησε στο «Ε» η κα Βασιλική Κοντογιάννη, η οποία δήλωσε ότι «πρόκειται για ένα αφρικανικό μύθο της προφορικής παράδοσης ενός μεγάλου λαού που λέγεται Λουμπά. Αυτός ο λαός αριθμεί περίπου είκοσι εκατομμύρια ανθρώπους και βρίσκεται στην Κεντρική Αφρική. Είναι ένας πολύ παλιός μύθος, τον οποίο γνώρισα μέσω του συζύγου μου, όπως και πολλούς άλλους που συνθέτουν σε μεγάλο βαθμό την προφορική παράδοση των λαών της Αφρικής. Ο συγκεκριμένος μύθος, που είναι σε μεγάλο βαθμό αρχετυπικός, δηλαδή ένας μύθος – οδηγός για την συγκεκριμένη φυλή, άσκησε σε μας μία ιδιαίτερη γοητεία. Δεν πρόκειται για ένα μύθο που απευθύνεται αποκλειστικά σε παιδιά ούτε παρουσιάζουμε την μοναδική εκδοχή του. Πρόκειται για ένα μύθο με πολλές εκδοχές που απευθύνεται σε όλους, όπως γίνεται συχνά στις αφρικανικές φυλές. Εμείς προσπαθήσαμε να δοκιμάσουμε με αυτό το μύθο να τραβήξουμε το ενδιαφέρον του ελληνικού κοινού, να δούμε την ανταπόκριση που θα έχουμε, και σκεφτόμαστε μακροπρόθεσμα, ότι θα μπορούσε να είναι η «κεφαλή» μιας σειράς αφρικανικών μύθων, που θα μπορούσαν ν’ ακολουθήσουν. Στο βιβλίο κάνουμε μία διασκευή ενός τμήματος του μύθου, διαλέγοντας να παρουσιάσουμε δύο μόνο από τα πολλά «επεισόδια» που έχει αυτός ο μεγάλος μύθος, που απευθύνονται κυρίως σε παιδιά, με την σχετική εικονογράφηση, ώστε είναι ευκολότερο να περάσει και σε ένα ευρύτερο κοινό. Μας γοήτευε πάρα πολύ η ιστορία αυτή και παρ’ ότι συναντήσαμε πάρα πολλά εμπόδια στην αρχή, δεν σταματήσαμε. Άλλωστε είναι ένα θέμα που μπερδεύει τους εκδότες στην αρχή, αφού η ιδέα της παρουσίασης ενός αφρικανικού μύθου εξ’ ορισμού τους ανησυχεί. Ένα ακόμη από τα προβλήματα που αντιμετωπίσαμε στην ολοκλήρωση της προσπάθειάς μας ήταν και η εικονογράφηση. Ήταν δύσκολο για εμάς να βρούμε έναν εικονογράφο που να ξέρει την Αφρική αρκετά καλά ώστε να μην είναι αρνητικά προδιατεθειμένος αλλά και να έχει κάποιες εικόνες της Αφρικής στο μυαλό του, κάτι όχι εύκολο. Άλλωστε υπάρχουν αρκετές προκαταλήψεις που «βαραίνουν» τους δυτικούς εικονογράφους ως προς την Αφρική. Σε αυτό το σημείο μας βοήθησε η είσοδος του γιου μας στη Σχολή Καλών Τεχνών, που του επέτρεψε να μπορέσει να αναλάβει την εικονογράφηση και να μας βοηθήσει να ολοκληρώσουμε αυτή την προσπάθεια».
Γιώργος Συληγαρδάκης
syligardakisg@yahoo.gr
