Του Φίλιππου Ζάχαρη
Σημαντικά είναι τα αποτελέσματα από την εφαρμογή του προγράμματος εθελοντικού επαναπατρισμού, που τέθηκε σε λειτουργία από την Υπηρεσία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες εδώ και δύο χρόνια, με επίκεντρο του ενδιαφέροντος την πολύπαθη περιοχή του Αφγανιστάν. Σε ένα εκατομμύριο τουλάχιστον ανέρχονται οι Αφγανοί που επέστρεψαν στις εστίες τους από το Ιράν, αριθμός που σηματοδοτεί την μείωση στο μισό του συνολικού προσφυγικού πληθυσμού Αφγανών στο Ιράν, που τώρα πια ανέρχεται στο 1 εκατομμύριο.
Πρόκειται για τους ανθρώπους εκείνους που επέλεξαν να γυρίσουν πίσω, προκειμένου να ξαναχτίσουν τις ζωές τους αλλά και την πατρίδα τους, φυσικό επακόλουθο της εισαγωγής μιας σειράς νέων μέτρων που εφαρμόστηκαν από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, προκειμένου να διευκολυνθεί ο εθελοντικός επαναπατρισμός. Συγκεκριμένα, το τελευταίο διάστημα, τουλάχιστον 4.000 Αφγανοί έκαναν ημερησίως το ταξίδι της επιστροφής, ενώ βάσει υπολογισμών, σε περίπτωση που ο τρέχων ρυθμός επαναπατρισμού συνεχιστεί, υπολογίζεται ότι περίπου 200.000 επιπλέον πρόσφυγες θα έχουν επαναπατριστεί από το Ιράν μέχρι την λήξη του προγράμματος τον Μάρτιο του 2005.
Αυτό σημαίνει ότι θα παραμείνουν 800.000 Αφγανοί στη χώρα, και η Ύπατη Αρμοστεία συνεργάζεται με τις Ιρανικές Αρχές ώστε να εξευρεθούν μακροπρόθεσμες λύσεις για κάποιους που θα μείνουν πίσω. Σύμφωνα με δήλωση του Αντιπροσώπου της Υ.Α στο Ιράν, Φιλίπ Λάβανσί, «πολλοί Αφγανοί πρόσφυγες στο Ιράν έχουν υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης , επαγγελματικά προσόντα και κατάρτιση που είναι απαραίτητα για το μέλλον του Αφγανιστάν. Κάθε δάσκαλος που πηγαίνει πίσω θα διδάξει εκατοντάδες Αφγανόπουλα ανάγνωση, κάθε γιατρός θα σώσει ζωές, και όλοι μαζί θα αποτελούν το ζωτικό κομμάτι για την ανοικοδόμηση της χώρας. Τα μέτρα που τέθηκαν σε εφαρμογή από την Υ.Α το προηγούμενο έτος καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που ενδιαφέρουν τους πρόσφυγες , από διοικητικά μέχρι εκπαιδευτικά.
Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται και ο διπλασιασμός του αριθμού των φορτηγών που μεταφέρουν αποσκευές, κάθε φορά που αναχωρεί μια φάλαγγα αυτοκινήτων, επιτρέποντας έτσι στους πρόσφυγες να πάρουν μαζί τους περισσότερα προσωπικά τους αντικείμενα, κάτι που βοηθά σημαντικά στην επανένταξή τους στο Αφγανιστάν, όπου ο οικιακός εξοπλισμός και τα καταναλωτικά αγαθά είναι δυσεύρετα. Επιπροσθέτως, έχει ξεκινήσει και εκστρατεία ενημέρωσης των προσφύγων για τα δικαιώματά τους στα πλαίσια του προγράμματος εθελοντικού επαναπατρισμού, ενώ ανάμεσα στα οφέλη εντάσσεται η παροχή χρημάτων και πόρων για την αγορά τροφίμων κατά την άφιξή τους, η ένταξή τους σε τοπικά προγράμματα αρωγής, καθώς και η συνάντησή τους με τους ηγέτες της Αφγανικής κοινότητας.
Τέλος, μια ακόμη πρωτοβουλία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, ήταν και η σύσταση «επιτροπών διευθέτησης διαφορών» σε επτά ιρανικές πόλεις για παροχή βοήθειας στην διευθέτηση νομικών διαφορών προσφύγων, πριν τον επαναπατρισμό τους, οι οποίες ασχολούνται μόνο με αστικές υποθέσεις, χρησιμοποιώντας την διαμεσολάβηση και την επιδιαιτησία προκειμένου να επιλυθούν θέματα όπως, η μη καταβολή μισθού ή η άρνηση επιστροφής προκαταβολής ενοικίου. Συχνά μάλιστα, τα επιδικαζόμενα ποσά είναι όλες οι αποταμιεύσεις στις οποίες οι πρόσφυγες μπορούν να βασιστούν ώστε να ξεκινήσουν μια καινούργια ζωή πίσω στην πατρίδα τους.
