Διοργανώνονται στο ΠΑΚΕΘΡΑ μαθήματα εκμάθησης της Πομακικής γλώσσας
Κόκκας:»Η εκπαίδευση έχει λειτουργήσει προς μια κατεύθυνση γλωσσικού επιτουρκισμού των Πομάκων. Το σχολείο πρέπει να είναι ένα για όλα τα παιδιά»
Μετά την….ανεπάντεχη επιτυχία της περσινής πειραματικής προσπάθειας του ΠΑΚΕΘΡΑ, για μαθήματα εκμάθησης της Πομακικής γλώσσας και γνωριμίας με τον Πομακικό πολιτισμό, που οι συμμετοχές (27 άτομα , 5 τμήματα) ξεπέρασαν τις προσδοκίες, αρχίζουν από τις 27 Σεπτεμβρίου και φέτος τα μαθήματα, τα οποία θα γίνονται στο ΠΑΚΕΘΡΑ (Αντίκα 14 Παλιά Ξάνθη), μία φορά (2ώρες την εβδομάδα και θα διαρκέσουν από ένα επτάμηνο (Οκτώβριος – Μάιος).
Με την ολοκλήρωση των μαθημάτων θα χορηγηθεί στους συμμετέχοντες βεβαίωση παρακολούθησης, ενώ θα διδάσκουν Πομάκοι εκπαιδευτικοί με το αντίτιμο των 20 ευρώ το μήνα.
Παράλληλα διοργανώνονται μια σειρά πολιτιστικών εκδηλώσεων, συναυλίες , εκθέσεις, βραδιές πομακικής κουζίνας και δίνεται η δυνατότητα στους συμμετέχοντες να έρχονται σε επαφή με τον πομακικό πολιτισμό. Τα μαθήματα απευθύνονται σε όποιον θέλει να μάθει την πομακική γλώσσα, μια πλούσια γλώσσα, ένα παλαιοσλαβικό ιδίωμα με πολλές ομοιότητες με τις νοτιοσλαβικές γλώσσες (βουλγαρική, σερβική) αλλά και με στοιχεία τουρκικής και αρχαίας ελληνικής γλώσσας.
Ομιλείται από 35.000 Πομάκους στη Θράκη και μέχρι πρόσφατα ήταν προφορική. Η πρώτη απόπειρα καταγραφής της έγινε πριν τριάντα χρόνια από τον Πέτρο Θεοχαρίδη, που εξέδωσε με το ΠΑΚΕΘΡΑ, το βιβλίο «Πομάκοι»το 1995 και ακολούθησαν δύο λεξικά και μια Γραμματική Πομακικής γλώσσας από τον ίδιο με τη βοήθεια δύο Πομάκων δασκάλων, του Μουζαφέρ Καπζά και του Μουμίν Αϊντίν.
Παράλληλα κυκλοφόρησαν από το Δ’ Σ.Σ. το Πομακικο – ελληνικό λεξικό του Ριτβάν Καραχότζα και λίγο μετά το Συντακτικό της Πομακικής με τη συνεργασία μιας ομάδας φιλολόγων.
Επίσης στην Κομοτηνή κυκλοφορεί η πρώτη πομακική εφημερίδα «Ζαγάλισα», και συλλογές λαογραφικού υλικού (Δ. Κατάκη του Γυμνασίου Σμίνθης, 1997, «Τα πομάκικα παραμύθια), παλαιότερες καταγραφές του λαογράφου Γ. Μέγα και νεότερες καταγραφές από τον Αλί Ρόγκο.
«Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από Ξανθιώτες και Κομοτηναίους για την εκμάθηση της πομακικής γλώσσας. Είναι πολύ σημαντικό γιατί γνωρίζοντας την πομακική έχεις μια πόρτα προς τις βαλκανικές γλώσσες», τονίζει ο κ. Κόκκας που έχει ασχοληθεί με τη γλώσσα και τον πολιτισμό των Πομάκων.
Το υλικό που θα χρησιμοποιηθεί για την εκμάθηση της γλώσσας αποτελείται από τρεις τόμους και δύο cd, με ακουστικό υλικό. Ο πρώτος τόμος είναι «Τα μαθήματα Πομακικής γλώσσας» που χρησιμοποιήθηκαν πέρυσι, ο δεύτερος είναι ένα ανθολόγιο τραγουδιών και παραμυθιών και ο τρίτος είναι ένα γλωσσάρι πομακο ελληνικό , 3500 λέξεων, που επιχειρείται μια καταγραφή των ιδιωμάτων της πομακικής, σε 12 διαφορετικά χωριά και μια απόπειρα ετυμολογίας των λέξεων.
Σημειώνεται ότι σήμερα και την επόμενη Τετάρτη στις 7 η ώρα στο ΠΑΚΕΘΡΑ γίνονται δεκτές δηλώσεις συμμετοχής. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν στα τηλ. 25410 – 73608 και για δηλώσεις συμμετοχής: 25410 – 79673.
Οι Πομάκοι, ντόπιοι Ροδοπαίοι δεινοπάθησαν πολλές φορές από καταναγκαστικές επιρροές που προσπάθησαν να τους αλλοιώσουν την ταυτότητα. Γι’ αυτό και δημιούργησαν μια κλειστή κοινωνία, που σ’ αυτό μεγάλο μέρος ευθύνης έχει και η ελληνική πολιτεία με τις μεταπολεμικές επιλογές της στο θέμα των Πομάκων. Δεν είναι τυχαίο που το όνομα «Πομάκος» θεωρούνταν βρισιά, με συνέπεια την μεθόδευση απώλειας της ταυτότητάς τους, και της αυτοεκτίμησής τους, που πολύ εύκολα σφετερίστηκε η τουρκική πλευρά, εξαιτίας και του θρησκεύματος, αλλά και της απουσίας της ελληνικής πολιτείας ιδιαίτερα στη μεταπολεμική Ελλάδα.
Η γλώσσα αποτελεί ένα δυνατό εργαλείο και σ’ αυτό τον τομέα αποσκοπούν και οι προσπάθειες του ΠΑΚΕΘΡΑ και όλων αυτών που ασχολούνται με την ανάδειξη του πομάκικου πολιτισμού, στην τόνωση της αυτοεκτίμησης και στην συνειδητοποίηση της ταυτότητας τους, που ήδη αποδίδουν καρπούς: «Υπάρχουν πολλοί νέοι Πομάκοι που αυτοπροσδιορίζονται όχι σαν Τούρκοι αλλά σαν Πομάκοι και είναι περήφανοι για την ταυτότητά τους και για τον πολιτισμό τους», καταθέτει ο κ. Κόκκας.
Σήμερα τα παιδιά των Πομάκων βιώνουν μια θεσμοθετημένη τριγλωσία, από τα εκπαιδευτικά πρωτόκολλα που υπογράφηκαν μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και τα οποία επιβάλλουν τη διδασκαλία της τουρκικής γλώσσας σ’ όλους του μουσουλμάνους της Θράκης είτε είναι τουρκόφωνοι ,είτε πομακόφωνοι , είτε τσιγγανόφωνοι (Ρομά). Η εκπαίδευση έχει λειτουργήσει προς μια κατεύθυνση γλωσσικού επιτουρκισμού των Πομάκων. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των μειονοτικών σχολείων στη δεκαετία του ‘60 που ονομάζονται τουρκικά, για να αποσοβηθεί ο κίνδυνος της σύνδεσή τους με τους Βουλγάρους – κομμουνιστές – επίσημη γραμμή του ελληνικού κράτους. Σήμερα τα σχολεία λέγονται μειονοτικά και εδώ ο κ. Κόκας καταθέτει την πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση που πρέπει να τύχει ιδιαίτερης προσοχής: «Δεν πρέπει να υπάρχουν μειονοτικά σχολεία. Το σχολείο πρέπει να είναι ένα για όλους τους μαθητές ανεξαρτήτου θρησκείας και γλώσσα. Βέβαια να δίνονται παράλληλα οι ευκαιρίες να μελετά κανέις τη μητρική του γλώσσα και με την ενίσχυση τους κράτους, όπως γίνεται στις ευρωπαϊκές χώρες».
Αυτό ίσως θα ήταν ένα αποφασιστικό βήμα για να εκλείψουν κάποια ανησυχητικά φαινόμενα που υπονομεύουν την αρμονική συνύπαρξη όλων των πολιτών της Θράκης.
Μαριάννα Ξανθοπούλου
